- Tạp Chí Hợp Lưu  18939 Magnolia St. Fountain Valley, CA 92708 - USA Điện thoại: (714) 381-8780 E-mail: tapchihopluu@aol.com
Tác Giả
Tìm đọc

NHỚ TS PHẠM CHÍ DŨNG

25 Tháng Mười Hai 202311:01 CH(Xem: 10378)

phạm chi dung
ảnh Internet


Nguyệt Quỳnh

NHỚ TS PHẠM CHÍ DŨNG

 

 

Trong cái không gian lành lạnh của một mùa Giáng Sinh, trong tiếng chuông ngân của nhà thờ như đón chào thiên chúa giáng trần, tôi bỗng nhớ đến một nơi chốn lặng lẽ, tối tăm, nơi có lẽ chúa đang hiện hữu từng giờ từng khắc cho riêng một người. Ở nơi ấy, anh cũng đang thầm lặng đón Giáng Sinh giữa bốn bức tường xám lạnh. Phạm Chí Dũng, một nhà báo dũng cảm, một người bạn chưa từng gặp mặt ngoài đời nhưng lại vô cùng thân thiết.

 

Ngày cánh cửa nhà giam khép lại sau lưng anh, Phạm Chí Dũng để lại một khoảng trống thông tin, một khoảng không gian vắng lặng. Không ai còn được nghe những phản biện sắc bén của anh về những sự kiện chính trị xảy ra trong nước. Ngày ấy khởi đầu cho một kỷ nguyên đen tối về quyền tự do biểu đạt ở nước ta, nó là dấu chấm hết cho cuộc chiến giành thông tin đầy gian nan của anh. Phạm Chí Dũng đã chia cùng những phóng viên quả cảm trên thế giới cái giá khắc nghiệt của một cuộc chiến không cân sức. Nhà văn Balzac bảo rằng: “Sự tự do về chính trị, sự hòa bình của một quốc gia và chính cả khoa học là những món quà mà định mệnh đánh thuế nặng nề bằng máu!” dù ta sống ở bất kỳ đâu trên trái đất này, tự do chưa bao giờ là món quà cho không của thượng đế.

 

Đất nước hoà bình thịnh vượng, xã hội văn minh tự do là thứ mà dân tôi cả hai miền nam-bắc dù khác biệt chính kiến đã trả bằng máu suốt mấy chục năm để giành cho bằng được. Thế nhưng với cái giá đắt đỏ đó, nửa thế kỷ qua đất nước vẫn chìm đắm, người dân vẫn phải sống với áp bức và một nền tư pháp lạc hậu. Những vụ bắt bớ vô tội vạ gần đây, từ người mẫu Ngọc Trinh, các nhà hoạt động bảo vệ môi trường cho đến đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng đã cho thấy hàng rào sắt đang dần khép lại. Bộ công an, một lực lượng kiêu binh có thể tạo dựng chứng cớ để bắt bớ bất kỳ ai. Một chế độ “công an trị” theo mô hình Stasi ở Đông Berlin đã dần hình thành ở quê nhà. Trách cứ ai đây? Chúng là sản phẩm của thời đại chúng ta. Người dân VN vừa là nạn nhân vừa là đồng phạm với cái thể chế ấy.

 

Trong tiếng chuông ngân của mùa giáng sinh, tôi bỗng nhớ giọng hát ấm áp của Bruce Springsteen. Nhớ Phạm Chí Dũng tôi lại nghĩ đến cái ánh sáng nhấp nháy trong ca khúc “Tiếng Chuông Tự Do”(Chimes of Freedom) mà Bruce trình bày trước hàng trăm ngàn người trẻ ở Đông Đức. Tôi tưởng tượng đến lối trình diễn tưng bừng, cuốn hút của anh. Mặc dù không được tận mắt, nhưng tôi có thể cảm nhận được nỗi khát khao tự do mà Bruce đã đánh thức ở Đông Berlin như thế nào. Tôi cũng từng một thời tuổi trẻ, cũng từng xuống đường hò hét tự do cho Việt Nam.

 

Những ngày Chicago trở gió, gió thổi tung, gió muốn quật mình ngã, đám sinh viên Việt tị nạn chúng tôi ốm gầy như những cây khô trụi lá mùa đông. Suốt con phố Argye, chúng tôi đi trong tuyết lạnh, đi giữa rừng cờ quạt, hàng người dài từ đầu phố đến cuối phố. Tóc mình xanh, hồn mình xanh, áo mình xanh bay trong gió. Chúng tôi yêu đất nước mình và không muốn dân mình phải chìm đắm trong chế độ công sản. Bây giờ tóc không còn xanh, nhìn về những thế hệ ở quê nhà, chẳng biết đến bao giờ mới có được tự do!

 

Nhớ Phạm Chí Dũng tôi thấy Bruce thật hạnh phúc. Mặc dù anh không phải là một nhà hoạt động, nhưng có ai góp mặt trên cuộc đời này mà không muốn góp phần mình vào những thay đổi của xã hội? Và mặc dù Bruce mào đầu rằng anh đến Đông Bá Linh chỉ để giới thiệu dòng nhạc rock’n roll, nhưng suốt bốn tiếng đồng hồ mê hoặc, anh đã biến đêm nhạc 19/07/1988 trở thành một sự kiện lạ thường. Một nhà nghiên cứu về lịch sử âm nhạc đã đánh giá đêm biểu diễn của anh là một sự kiện âm nhạc“quan trọng nhất trong thế kỷ 20”. Đó là những nhát búa đầu tiên dẫn đến sự sụp đổ của bức tường Bá Linh một năm sau đó.

 

Không rộn ràng như Bruce Springsteen, Phạm Chí Dũng đơn độc nhưng bản lĩnh. Thái độ vững vàng, trực diện của anh đã để lại trong chúng tôi sự quý mến và một niềm kính trọng sâu xa. Từng là đảng viên cộng sản suốt 20 năm, từng là một cán bộ công tác tại ban An ninh Nội chính Thành ủy thành phố HCM, Phạm Chí Dũng rất chuyên nghiệp. Anh không lý lẽ, không dài dòng, khi nhận bản cáo trạng từ tay vị đại diện Viện kiểm sát, anh thản nhiên viết thẳng vào bản cáo trạng: “Tôi không vi phạm pháp luật Việt Nam” rồi ký tên mình vào đó.

 

Chúng  ta còn nhớ năm 2014, tổ chức Phóng viên không biên giới đã truy tặng Phạm Chí Dũng danh hiệu “Anh hùng thông tin”. Cách xử lý của anh khi bị tuyên 15 năm tù đã chứng thực điều đó. Thông báo với luật sư về quyết định không kháng án, anh bảo: “Hãy để bản án này cho thế giới thấy cái gọi là quyền tự do nhân quyền, tự do báo chí ở Việt Nam như thế nào.” Còng tay anh, lãnh đạo CS nghĩ rằng họ đã thắng trong mặt trận truyền thông; thế nhưng, Phạm Chí Dũng vẫn làm chủ cuộc chiến thông tin lúc ấy, anh vẫn đẩy cuộc chiến của anh đi tới. Và ngay lập tức, ở ngoài này chúng ta cảm nhận được cái lực đẩy đó từ anh. Một số nghị sĩ Quốc hội Đức đã ra thông báo ngay sau phiên toà, họ gọi bản án của nhà cầm quyền Việt Nam là “vô nhân đạo”.

 

Nhớ Phạm Chí Dũng tôi không chỉ nhớ đến vẻ cứng cỏi bề ngoài của anh. Như bao nhiêu nhà hoạt động ở nước ta, họ đều phải đơn độc đối diện với một môi trường hoạt động khắc nghiệt. Họ cũng có gia đình, có trái tim biết đớn đau, họ cũng yêu vợ con, yêu sự tự do của chính mình. Tôi còn nhớ phút giây mềm lòng của hai người đàn ông trong khung cảnh tù ngục, khi Ls. Đặng  Đình Mạnh vào thăm Ts Phạm Chí Dũng vào trung tuần tháng 11 năm 2020. Dường như cả hai cùng đoán được một bản án dài nhiều năm sẽ là cái kết cho anh. Trong không gian ấy, Phạm Chí Dũng tâm sự rằng anh thường nhìn thấy vợ con trong giấc mơ nhưng lại không thấy Chúa, người dẫn đường tinh thần cho mình. Ls Mạnh buột miệng tiếp lời: “Anh được bình an mỗi ngày thì chẳng phải Chúa lúc nào cũng hiện diện trong anh hay sao?” Câu buột miệng của Ls Mạnh làm hai người đàn ông cùng dừng lại. Cái khoảng lặng cảm xúc đó làm họ rơi lệ!

 

Hình ảnh Phạm Chí Dũng nghiêng người qua mặt bàn, siết chặt bàn tay Ls Mạnh cho chúng ta cảm nhận được cái sức mạnh họ chuyền cho nhau. Sức mạnh và tình cảm thân thiết của hai người đồng hành. Chúa, phật, thượng đế trên cao có thể đã chứng kiến bao lần con dân Việt phải đối mặt với thử thách, nhưng có lẽ không gì có thể cho chúng ta sức mạnh bằng tình cảm của một người đồng hành. Khi cảm nhận được nó, người ta có thể chiến thắng mọi nghịch cảnh. Chúng ta có thể không có đủ để cho nhau về vật chất, nhưng thiết tưởng trong suốt đoạn đường lịch sử của một quốc gia nhược tiểu, đó là thứ mà chúng ta luôn dành để trao cho nhau.

 

Trong niềm kính trọng và biết ơn đến Ts Phạm Chí Dũng, xin được siết chặt tay anh. Từ đây cho đến ngày rời bỏ hành tinh này, có thể chúng ta chưa được nhìn thấy tự do có mặt trên quê mẹ, nhưng tôi nghĩ đoạn đường anh đi cũng đủ. Vì cho dù ở đâu, dù sống ở nơi nào anh vẫn đang sống với những giá trị mà mình trân trọng. Anh vẫn là người tự do. Tôi nhớ đến câu nói của một họa sĩ trẻ người Nga, cô Akiane Kramarik: “Khi ta có mặt trên đời này ta là người được (Chúa) chọn, nhưng chỉ những người anh hùng mới rời khỏi cuộc đời này và để lại một nơi chốn tốt đẹp hơn cho người khác”.

 

Trong không khí an lành của đêm chúa giáng sinh, tôi xin được dâng lời cầu nguyện cho những nhà hoạt động hữu danh và vô danh đang gánh chịu những bản án khắc nghiệt ở quê nhà. Một lần nữa, xin cám ơn ts Phạm Chí Dũng, xin chúa luôn ở cùng anh.

 

***

 

Nói với K&T

 

Con ạ, trên thế giới này Phạm Chí Dũng có lẽ là một ký giả chịu án tù dài nhất. Ngày Ls Mạnh vào thăm anh, nước mắt của hai người đàn ông trong khung cảnh tù ngục đã chạm mạnh vào tim mẹ. Ba năm sau, Ls Mạnh phải cùng gia đình cấp tốc rời bỏ quê hương để vượt thoát khỏi lệnh truy tìm của công an tỉnh Long An.

 

Kể câu chuyện này, mẹ muốn nhắc con rằng Tự Do con đang được hưởng quý giá đến dường nào. Đó là máu lệ, là biết bao hy sinh của lớp người đi trước, hãy trân trọng và sẵn sàng hy sinh để bảo vệ.

 

“Từ bỏ tự do là từ bỏ chính mình!?” Mẹ vẫn tin vào lịch sử của quê hương mẹ. Một đất nước nhược tiểu có những người con trai, những người con gái chưa bao giờ từ bỏ chính mình. Tự do vẫn lấp lánh trên bầu trời ấy bởi những Phạm Chí Dũng, Phạm Đoan Trang, Lê Đình Lượng, Trần Huỳnh Duy Thức, …

 

(Nguyệt Quỳnh - Chuyện Kể Cho K&T)

 

 

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
07 Tháng Hai 20242:19 SA(Xem: 10305)
Bài này, “Cái Tôi kỳ việt và Âm bản Thành phố/Tình yêu trong thơ tự do Thanh Tâm Tuyền”, được phát triển, bổ sung và mở rộng từ bài viết gốc năm 1986, với tựa “Thanh Tâm Tuyền, người thi sĩ ấy”, theo tinh thần tựa đề “L’Homme, cet Inconnu” (1935) (Con Người, kẻ Xa Lạ ấy) của Alexis Carrel (Nobel 1912). Một vài chủ đề đã được đưa vào, hay tô đậm, qua một cái nhìn hồi cố và tái thẩm, để làm đầy đặn và làm rõ hơn các đường nét về thơ Thanh Tâm Tuyền, vốn, trong bản gốc nguyên thuỷ, đã được vạch ra nhưng chưa được khai thác kỹ.
07 Tháng Hai 20241:35 SA(Xem: 9597)
Người ta thường chỉ nói về thơ Thanh Tâm Tuyền ở cái thời tuổi trẻ của ông, và gần như không có ai nói kỹ (hoặc tương đối kỹ) về tập “Thơ Ở Đâu Xa”, kết tinh bởi những bài thơ thời sau này của Thanh Tâm Tuyền, đặc biệt là thời ông đã đi qua những hào quang của tuổi trẻ mình, và cũng là thời mà ông đang đi vào, đang đi qua những hiện thực sống động nhất, theo một nghĩa nào đó, của thân phận con người, nói chung, và thân phận thi sĩ, nói riêng, của chính ông. Cũng có ý kiến cho rằng thơ Thanh Tâm Tuyền, trong giai đoạn này, chỉ là thơ thời khổ nạn, tù đầy, không có mấy điều đáng bàn. Ý kiến đó có lẽ nên được xét lại. Con người thi sĩ, đặc biệt những con người thi sĩ với chiều sâu và kích thước như của Thanh Tâm Tuyền, có thể tự thể hiện phong cách độc đáo của mình, tự khám phá hoặc đổi mới mình, trong tứ, trong từ, trong hình ảnh, suy tư mình, trên các mặt ngữ âm, ngữ nghĩa, tiết nhịp, điệu thức, thể loại… trong bất kỳ hoàn cảnh hiện sinh nào của họ.
07 Tháng Hai 20241:29 SA(Xem: 10330)
Sài Gòn những ngày cuối năm trời ấm dần hơn, nắng mang hương xuân vương trên hoa cỏ dịu dàng làm lòng người chao lại nỗi nhớ quê. Tạ xa Qui Nhơn đến nay đã 5 năm rồi, thời gian như chớp mắt ngoảnh lại thấy những ngày cũ ở quê lùi xa dần xa dần mất hút. Nơi nàng ở khá yên tĩnh thích hợp với người ở cái tuổi chiều thu cận kề. Buổi sáng thức dậy, nàng có những phút yên ắng nhìn dòng sông êm trôi lặng chảy đón bình minh vừa lên, nghe chim ríu rít chuyền cành, nàng còn có thể dắt cháu đi học qua các con đường im vắng mà nghe cháu nói bi bô bên tai rồi còn có những phút đi rải cơm cho chim cho cá ăn, có những buổi chiều nhìn nắng tắt bên song mà nhớ, nhờ bớt nói lại nên bớt thị phi.
06 Tháng Hai 202410:00 CH(Xem: 10179)
BÊN BỜ AO- Khuyết danh - Trần C. Trí chuyển ngữ
18 Tháng Giêng 20248:59 CH(Xem: 8661)
PHÂN ƯU / Nhận được tin buồn / Cụ Bà : PHẠM THỊ SỰ / Pháp danh Quảng Diệu Nhẫn / Sinh ngày 7 tháng 3 năm 1935 tại Mỹ Thi, Đà Nẵng, Việt Nam / Đã tạ thế ngày 12 tháng 01 năm 2024 / (Nhằm ngày 2 tháng 12 năm Quý Mão) / Hưởng thượng thọ 89 tuổi.
17 Tháng Giêng 20243:42 CH(Xem: 11378)
“Thế là Tết 1999, lần đầu tiên tôi được bước vào ngôi nhà mà tôi không biết rằng sau này tôi sẽ thường xuyên tới. Mang tới một bó hoa lớn, cầm tờ ghi địa chỉ trong tay, tôi mò mẫm tìm. Khác hẳn suy nghĩ của tôi, ngôi nhà khá rộng rãi, khang trang, lại mang hơi hướng Tây hóa. Thấy tôi, mọi người ai cũng vui vẻ tiếp đón. Trùng hợp là Tết năm đó có cả em dâu cùng cháu trai bên Đức cũng về Việt Nam thăm họ hàng. Chúng tôi nói chuyện, hỏi han về cuộc sống, những vấn đề vấp phải trong xã hội, và kết thúc bằng tiết mục karaoke tại nhà để chào đón một năm mới đầy niềm vui, thành đạt hơn. Ngày hôm đó qua đi nhanh đến nỗi mà tôi gần như không còn nhớ gì đến nó.” (Phạm Ngọc Lương)
04 Tháng Giêng 20249:03 CH(Xem: 9053)
CHIA BUỒN / Nhận được tin trễ / Văn Thi Sĩ / Nhạc Sĩ Nguyễn Đình Toàn / từ trần vào ngày 28 tháng 11 năm 2023 tại Nam California / HƯỞNG THỌ 87 TUỔI
03 Tháng Giêng 202412:49 SA(Xem: 12320)
Tháng Giêng nắng vàng thơm ngát Đàn én bay về chao nghiêng Thầm thì…lời ca em hát Lý tơ hồng khúc giao duyên
03 Tháng Giêng 202412:43 SA(Xem: 10426)
Mùa dịch Cô-vít hay còn gọi là Cúm Tàu đã qua đi. Thực sự đã đi xa nhưng còn để lại nhiều hệ lụy, ảnh hưởng sâu rộng trong đời sống thường nhật. Những người gọi là cao niên như chúng tôi, thực khó tìm lại, những buổi sáng Thứ Bẩy hẹn hò gặp gỡ; lòng háo hức nôn nao trên đường đến quán cà phê thân quen, nơi góc phố Bellaire ồn ào náo nhiệt. Tưởng rằng không còn cơ duyên hội ngộ tâm tình, nhưng Trời chiều lòng người. Mới vài tháng nay, mỗi sáng Thứ Bẩy, chúng tôi lại có cơ hội, hẹn gặp nhau tại một quán cà phê khác, dù không ưng ý, để có dịp họp mặt hàn huyên tâm sự, trao đổi những câu chuyện văn chương, hoặc tâm tình thế sự trải khắp nhân gian.
25 Tháng Mười Hai 202310:41 CH(Xem: 9910)
Hàng năm vào dịp cuối năm, người Kitô hữu đón mừng sự kiện Chúa Giêsu giáng trần, mặc lấy thân xác con người để chuộc tội nhân loại, tội tổ tông đã lưu truyền từ Adam - thuỷ tổ loài người theo dân Do Thái - lúc còn ở địa đàng đã ăn phải trái cấm của Thiên Chúa do Eve dụ dỗ.