- Tạp Chí Hợp Lưu  18939 Magnolia St. Fountain Valley, CA 92708 - USA Điện thoại: (714) 381-8780 E-mail: tapchihopluu@aol.com
Tác Giả
Tìm đọc

NGƯỜI VỀ KHUẤT CHÂN TRỜI

15 Tháng Sáu 20243:48 SA(Xem: 8922)



ChieuGiang-TranQuangLoc
TrầnQ.Lộc-LêChiềuGiang-2018


Lê Chiều Giang

NGƯỜI VỀ KHUẤT CHÂN TRỜI

Nghĩ với Trần Quang Lộc

 

 

Những đổi thay khốc liệt sau cuộc chiến 75 đã đưa đẩy một nhóm bạn bè chúng tôi gần gũi, siêng năng gặp gỡ nhau hơn những ngày tháng trước đó.

Một ngày của mùa hè 1978, đi với anh Nguyễn Đình Toàn đến nhà chúng tôi ở cư xá Thanh Đa là Trần Quang Lộc trạc tuổi hai mươi tám, ba mươi, với cây guitar trên vai.

Nghiêu Đề và tôi luôn vồn vã, thân thiện rất nhanh với bạn mới gặp, nhất là lại có thêm cây đàn. Ham vui như chúng tôi, sự thân thiện sau đó đã tăng lên gấp bội.

Trần Quang Lộc sáng tác chưa nhiều nhưng nhạc rất đặc biệt, anh hát nhạc mình với chất giọng bàng bạc của miền Trung. Tiếng hát mà Duy Trác thường nói: "không ai hát nhạc Trần Quang Lộc hay và đau bằng chính TQ Lộc"

“Em ơi cho tôi ngủ đậu

Tôi không có nhà

Tôi đây không quen ngủ vội

Xin em thức

Với tình tôi…”

[Nhạc TQLộc]


Sau 75, TrầnQLộc lang thang từ một miền Trung xa xôi vô Saigon sống lang bạt không cửa nhà, hộ khẩu... Nhạc đã như vẽ ra một đời sống rất thật của anh. Anh viết ra những cay đắng, những đổi thay cam go, của một quê hương hoàn toàn mất trắng...

Thanh Đa, chúng tôi sống trên một chung cư lầu ba, nơi mà mỗi sáng nhìn dòng sông với mặt trời soi rọi rất đẹp của bình minh, tôi vẫn cảm nhận ra chút dịu dàng, cho dù đời sống  lúc nào cũng như một chảo lửa đốt cháy hết sự sống của cả một quê hương.

Sông Thanh Đa có chiếc ghe của bà Mười đưa khách từ làng báo chí qua lại. Với chiếc ghe nhỏ xíu đó, chị Nguyễn Thị Thụy Vũ và Anh Nguyễn Đình Toàn đến chơi Thanh Đa thường hơn. Mỗi lần chị đứng bên kia sông réo gọi, anh Toàn đưa tay vẫy...

Chúng tôi luôn có với nhau những bữa cơm rất tội nghiệp, với một tô canh thôi, và tôi thường phải giải thích với chị Thụy Vũ: "Thấy chị qua em đã thêm nước vô cho nó nhiều". Anh Toàn hỏi thêm trước khi cầm muỗng: "thêm nước thì hiểu được, nhưng rồi chúng ta có cần nấu lại không ?" Vậy đó thôi mà cười tung toé.

Những đêm trăng, chúng tôi xuống hết chiếc ghe nhỏ với cây guitar của Trần Quang Lộc hát hò tới nửa đêm. Nhạc Nguyễn Đình Toàn được hát bởi Khoa, bạn của Trần Quang Lộc. Duy Trác không bao giờ hát... dưới ghe, nên anh Toàn, Khoa, Lộc và tôi thay nhau hát. Hát say mê dưới trăng sáng mơ màng trên sông, hiu hiu chút gió và tiếng khua nước của ghe chèo…
Bóng trăng có khi bị che khuất bởi những tàn cây ven sông, và bóng tối như đã ôm ấp tiếng hát nghìn trùng của chúng tôi, trải dài những âm vang dặt dìu xuôi theo dòng nước.

Không phải chỉ có đêm trăng, chúng tôi ngồi với nhau bất cứ ngày nào có thể. Sau 1975, chúng tôi đã sống vội sống vàng, sống cứ như ngày mai trái đất này sẽ vỡ đôi, sẽ sắp sửa biến mất...

Có những đêm Thanh Đa cúp điện, sự tối tăm được lập loè sáng bởi những đốm thuốc trên môi bằng hữu. Ngồi nghe TQLộc hát trong những đêm không đèn đóm, mà tâm can ai cũng như lửa như than (Đào Trường Phúc cường điệu goi là “Đêm Lửa”).

“Trông dáng em ngồi

Tôi chợt hiểu rằng

Chung quanh ta, còn nhiều khốn khó

Em cũng như tôi

Gắng chờ và ráng đợi

Một ngày thật bình yên

Bước vào thành phố mới…”

[TQLộc]

Sau những ngày lang bạt khắp Saigon, cuối cùng TQLộc đã thuê được  một căn nhà sàn. Nơi đây nhiều tuyệt tác của anh đã ra đời, một số cũng được phổ từ thơ của anh A. Khuê.

Khởi sắc hơn, anh được một fan hâm mộ, giúp anh có một quán cà phê trong con hẻm đường PhanThanh Giản. Vậy là bạn bè có một chỗ để uống cà phê và vui chơi. Nguyễn Trọng Khôi ôm đàn hát thường xuyên vì TQLộc còn rộn ràng với châm rót cafe cho bằng hữu . Lâu lâu Khánh Trường cũng tới "quậy" cho vui với bạn bè...

Nhưng chỉ sau vài tháng TQLộc phải tuyên bố dẹp tiệm vì quán xá bị lỗ vốn nặng nề.

 Mất nơi tụ họp, bạn bè kéo hết ra Thanh Đa. Thời gian này Nghiêu Đề đang cùng Nguyễn Lâm và Hồ Hữu Thủ vẽ sơn mài cho một Dealer bán tranh ra ngoại quốc. Cuộc sống đã có chút dư giả, tôi đã bỏ đi thói quen phải "thêm nước vô nồi canh" trong những bữa cơm cùng bè bạn.

Buổi tiệc "sang trọng" đầu tiên là Noel năm 1980. Anh Nghiêu Đề mua về một con ngỗng. Nhìn thấy nó bự quá chừng mà tôi sợ hãi và lúng túng. Thêm vào đó tôi nấu nướng chẳng ra làm sao, nên chị Thụy Vũ được cầu cứu tới giúp. Chị nấu nó suốt ba tiếng sửa soạn cho buổi trưa nhưng không ai ăn được vì chưa mềm. Tôi tiếp tục bếp núc thêm hai giờ nữa, bây giờ phải gọi là bữa tối. Vậy mà thiên hạ vẫn phải đói meo vì con ngỗng một trăm tuổi này không sao nhai nổi.

Đến mười giờ thì nhóm bạn nữa tới, thôi cứ coi như tiệc nửa đêm, đúng nghĩa của Noel. Và sau chín tiếng nấu đi nấu lại với mười tám người chúng tôi, Mr. “Con Ngỗng trăm năm” đã rất ngon miệng...

TQLộc nằm trong nhóm bạn đến sau cùng. Có thêm anh, Noel đã được kéo dài cho tới sáng.

“ Lạy mẹ tàn phai

Mảnh trăng mẹ cài

Ru con kỳ diệu

Hồn mẹ chia hai...”

[TQLộc]

                                                      ***********                  

Loay hoay mà giấy tờ ODP của gia đình cũng đã hoàn tất, chúng tôi sẽ rời VN trong sáu tháng tới. Đó là những ngày của 1984.

Chia tay sẽ rất buồn, lại còn biết trước tới sáu tháng. Nên trong những lúc quây quần mà đã nghe thấm đẫm nhiều vấn vương.
NĐToàn cay đắng: "Nghiêu Đề và tôi ra đi đã mang theo luôn cái "Sân khấu"  của bạn bè".

“...Còn bao giờ nữa tôi về
Vui trên sông trăng
Đêm hè, những khuya
Có ai về
Bến sông buồn
Nhắn hỏi dùm ta dòng sông vắng
Còn nhớ những người đã bỏ đi hay không
Trăng ơi,
Trăng đi rồi có về không?

Cho hồn ta theo với...”
[Nhạc NĐToàn 1984]

                                                      *************

Năm 1999 tôi trở lại Saigon
Chị Vũ với tôi và TQLộc lang thang cà phê khắp mọi vỉa hè thành phố. Chúng tôi ngậm ngùi nhắc lại những kỷ niệm và sự mất tăm của nhiều gương mặt cũ.

 Nhớ nhất vẫn là Nghiêu Đề, người vừa mới bỏ cuộc chơi.      
Tôi thua chi Thuỵ Vũ nhiều tuổi, là một "bạn nhỏ xíu" của chị. Không hiểu sao tôi là người chị chọn để kể hết về những trầm luân lê thê, mãi vẫn chưa hết của đời chị. Qua những lần tôi từ CA về thăm chị ở Lộc Ninh, hay chị lên gặp tôi ở Saigon

Lần cuối cùng tôi trở lại VN năm 2018. TQLộc nhiệt tình ra đón tại ngã ba Bà Rịa - Vũng Tàu.
Ngôi nhà anh chị ở bên một khu vườn nhiều cây xanh, đẹp và êm đềm. Chút điều không vui vì anh đang đau yếu.
Đây là lần duy nhất sau bốn mươi năm bè bạn, tôi và TQLộc không ngồi bên một cây guitar. Lần đầu tiên anh đã không hát khi ngồi với tôi, và cũng sẽ chẳng còn bao giờ nữa...
Nhà anh chị đang ở cũng là một Studio thu âm, nhỏ thôi, nhưng cũng vừa vặn để anh xoay sở giúp gia đình.
Chợt anh nghĩ ra một ý rất ngộ nghĩnh: Anh muốn thâu vài bài ngày xưa tôi hay hát với bạn bè.
Serenade, Sombre Dimanche...
Với ý kiến đó, chúng tôi ngồi để "Thâu Lại Ký Ức"
Khi hát, tôi mơ màng thấy lại dòng sông xưa, chiếc thuyền nhỏ vào những đêm trăng sáng. Những đốm thuốc không lụi tàn trong đêm tối, và tiếng hát bạt ngàn của chúng tôi mới thuở nào đây đã mất hút, xa xăm, đã bay đi mất, tan theo những mưa những gió của cuộc đời.

-----------

Đọc lại văn mình chắc không khó bằng nghe lại tiếng mình hát. Tôi đã chẳng bao giờ nghe CD Trần Quang Lộc đã thâu và đề tặng.

 Hôm qua nghe tin anh ra đi, tôi ngồi café ở một quán nhỏ. Nhìn xa tắp là ngọn núi có chút nắng chiều sắp tàn.

Tôi đang ngồi nghe tôi hát, kỷ niệm vật vờ, trôi nổi... Serenade.  Chút  nắng sắp tàn mà sao tôi thấy như tôi đang bị nung nấu cho tan chảy. Hãy tan thành nước lũ, trôi dạt về lại dòng sông xưa nơi chúng tôi đùa vui cùng  những mùa  trăng cũ...
Tôi nghe mình hát mà tưởng như ai đang nói những lời chia xa, những ngậm ngùi cách biệt 

“...Dù một ngày đời sẽ vỡ tan rồi 

Người về cuối chân trời...”

(Schubert, Phạm Duy)

 

CD anh tặng sau ba năm mới trở thành kỷ vật. Buổi chiều cuối cùng chúng tôi ngồi trước hiên nhà. Cũng với một chút nắng, gió lao xao và tiếng Violin vút cao của Sombre Dimanche.
Tôi biết mình vẫn cứ  lẽo đẽo tìm theo những rêu phong của ngày tháng cũ. Mà cũng chẳng phải riêng mình tôi. Khi anh NĐToàn báo tin về TQLộc, thơ thẩn nhiều điều rồi anh lại nói với  tôi một câu cũ kỹ, một thông điệp  mà  anh đã nhắc đi nhắc lại suốt ba mươi năm "Tưởng tượng  những ngày tháng nghiệt ngã đó, chúng ta không có một đám để rong chơi như thế, thì chắc là đã chết hết lâu rồi"

Viết một chút về những đẹp ngời của bốn mươi năm dài. Hình ảnh hay nhất mà bạn bè khó quên về TQLộc là dáng anh ngồi nghiêng, có chút gì đó rất cô liêu, ôm đàn hát ra những bất trắc, khốn khó và bi thảm của chính mình.

“... Đêm không trăng

Mổ ngực chơi, giữa tuyệt cùng

Đau thân thể

Thiên đường, thiên đường ơi

Mỏi bước chân vui

Bóng ta đi lặng lẽ,

Trong những đêm dài…”

[Thơ Nguyễn Hữu Định, nhạc TQLộc]



Lê Chiều Giang

2020

 

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
02 Tháng Mười 20245:30 CH(Xem: 9698)
Những bài thơ dưới đây được tuyển dịch từ cuốn ”Một Trăm Bài Thơ Nhật” rất nổi tiếng của thi sĩ-dịch giả Mỹ Kenneth Rexroth với thơ của các thi sĩ Nhật qua nhiều thế kỷ. Trong cuốn này, dịch giả Rexroth đã nắm bắt được rất nhiều tích cách tinh tế của thi ca cổ điển Nhật Bản: chiều sâu của niềm đam mê chừng mực, văn phong sang trọng khắc khổ, và hình tượng phong phú nhưng cô đọng. (- Bạt Xứ)
02 Tháng Mười 20245:12 CH(Xem: 6057)
Cách nay hơn chục năm, tôi đã viết: Luân Hoán, người kể chuyện bằng thơ. Tuy nhiên, ngay sau đó tôi đã nhận ra, bài viết chưa thực sự mở ra được hồn cốt, kiến thức và khối lượng sáng tác đồ sộ của ông. Vì vậy, hôm rồi, nhận được tập bản thảo: Nỗi Nhớ Quê Nhà Từ Montreal, do Luân Hoán gửi tặng, dù đang rất bận, tôi cũng dành thời gian đọc ngay. Một cảm xúc khác, Luân Hoán đã để lại trong tôi, khi đọc xong tập thơ dày đến 300 trang này. Thật vậy, Nỗi Nhớ Quê Nhà Từ Montreal như một cuốn hồi ký về tình yêu, cuộc sống chìm vào nỗi nhớ quê nhà được Luân Hoán viết bằng thơ: “càng già càng bớt nhớ nhà?/ quẩn quanh nhớ mỗi cái ta thật nhiều/ nhớ từ thời bé hạt tiêu/ phơi nắng giang gió thả diều, đi rông“ (Trí nhớ về chiều)
02 Tháng Mười 20245:02 CH(Xem: 6293)
Chồng tôi bị bạo bệnh qua đời được vài năm thì tôi quyết định bán căn nhà cũ và văn phòng địa ốc của anh ấy để dời đi nơi khác, cố quên đi môt dĩ vãng đau thương. Tôi đã quá mệt mỏi với công việc làm ăn mà xưa kia anh ấy luôn gánh vác những phần nặng nhọc nhất. Chồng tôi là một người hiền hòa, hoạt bát rất lo cho vợ con, cho nên sự ra đi của anh ấy đã mang theo không những một chỗ dựa vững chắc cho mẹ con tôi mà cả linh hồn và thể xác của tôi.
02 Tháng Mười 20244:46 CH(Xem: 6508)
Đối với người xa quê, cứ đồng hương là thân nhau rồi, hà huống lại là nhà văn. Thường các nhà văn rất thích gặp nhau, có thể bàn với nhau những dự định sáng tác, động viên nhau khám phá thi pháp mới. Thân hơn nữa, đọc bản thảo của nhau, góp ý để sửa chữa tác phẩm tốt hơn, hay hơn... Tôi viết rất chậm, ba bốn tháng mới viết được một truyện ngắn. Còn Nguyễn Anh thì ngược lại, chỉ vài tháng đã có tiểu thuyết gáy dày như hòn gạch. Bao giờ viết xong anh cũng in ra, đóng thành tập, có bìa giả như một luận văn tiến sĩ, đưa tôi đọc, nhờ góp ý. Tiểu thuyết của anh là loại tình cảm xã hội nên hấp dẫn, tôi đọc một hai bữa là xong mà không thấy quá vất vả. Mới có mấy năm anh đã có hơn năm mươi đầu sách. Tác phẩm ra ào ạt nhưng anh vẫn chưa nổi tiếng trên văn đàn. Trong giới viết lách chẳng mấy người biết đến Nguyễn Anh.
02 Tháng Mười 20244:38 CH(Xem: 6570)
Như tuổi trẻ của chúng ta, hôm nay / Thứ hoàng hôn oằn mình rực rỡ / Đang chìm dần / Khuất vào nơi biển lạnh. / Bình minh rồi sẽ mọc / Nhưng không thuộc về chúng ta.
24 Tháng Chín 202412:07 SA(Xem: 9275)
ừ có lụt thiên nhiên / nhưng có ai quên khuấy / vẫn còn cơn lụt kia / vẫn quanh năm thường trực ru ngủ / và đánh chìm
23 Tháng Chín 20241:01 SA(Xem: 5600)
Lời giới thiệu: Thủ tướng Hun Manet với hậu thuẫn của cha ông, người đã đề xướng ra công trình kênh Funan Techo như một Đại vận hà của dân tộc Khmer, đồng thời là di sản triều đại của cha con họ. Về địa chính trị, tuyến đường thủy vận này cho họ phương tiện chuyển hàng hóa từ Phnom Penh ra biển, không còn phải theo tuyến đi trên Sông Tiền hay Sông Hậu, sẽ giải thoát họ khỏi sự phụ thuộc vào Việt Nam. Cha con Hun đã được sự hậu thuẫn mạnh mẽ của dân chúng khi đặt cho dự án này dưới tên Funan, khơi động lên tinh thần dân tộc bài Việt, và soi sáng lại lịch sử Đế chế Funan của họ. Theo giới chuyên gia quốc tế, và phân tích trên Viet Ecology Foundation, lợi ích kinh tế của công trình này chắc chắn không khả thi, tác động nặng trên môi sinh cho Cam Bốt và xuyên biên giới xuống Việt Nam nhưng đã bị chính quyền Phnom Penh giảm thiểu hóa và gạt bỏ. Phnom Penh không giải trình toàn bộ chi phí và việc di dời đền bù cho người dân họ như thế nào. Họ cung cấp thông tin bất nhất và sai lệch ...
23 Tháng Chín 202412:44 SA(Xem: 10947)
Ướt chùng lòng anh / Thềm mưa bụi / Con tàu lầm lũi vùng quên lãng / Đi vào đi vào sương, hoa muồng vàng mù tối / Đắng khói hai hàng cây nuôi dưỡng tình đầu
23 Tháng Chín 202412:02 SA(Xem: 6204)
Cây thị tỏa bóng mát thâm u giữa cánh đồng, đón những ngọn gió lồng lộng mát rượi từ phương xa thổi lại, đây là nơi các bác nông dân nghỉ ngơi tránh cái nóng ban trưa, hoặc các khách bộ hành nghỉ chân trên con đường thiên lý mệt mỏi. Đây là nơi lũ trẻ của trường tiểu học cộng đồng Hòa Do thường tụ tập nô đùa trong những ngày nghỉ học.
22 Tháng Chín 202411:51 CH(Xem: 8638)
Thu rung rung ánh tơ vàng / Phím loan lãng đãng, nồng nàn đêm mơ / Trăng nghiêng nghiêng đắm vườn thơ / Lao xao hoa mộng nờ… bờ nhân gian