- Bài Thơ "KHI TÔI BƯỚC XUỐNG" - NCT

Đài Phát Thanh của Thi Sĩ CALIDOSCOPIO ***

18.01.2025 - Bài Thơ "KHI TÔI BƯỚC XUỐNG" - NCT

1.

Trong văn học thế giới có những bài Thơ nổi tiếng, văn học sử thường gọi là Thơ đánh dấu thời đại. Bất kỳ độc giả thơ nào quan tâm đến Thi Ca trên thế giới có lẽ đã từng nghe hoặc đọc một số bài Thơ này, dưới dạng bản dịch hoặc bản gốc. Và thậm chí nếu người ấy đọc một bài Thơ hay, họ sẽ nhận ra rằng bài Thơ đó chỉ có thể được viết ra trong khoảnh khắc cảm hứng.

Những bài Thơ này có một điểm chung: theo một cách nào đó, chúng hoàn toàn được ra đời bằng cảm hứng. Và nguồn cảm hứng thiêng liêng này không thể giải thích được. Trong trường hợp tốt nhất, người ta chỉ có thể giải thích một cách khoa học về nguyên nhân gây ra tình trạng này, ví dụ như thông qua những chất gây say.

Điều này áp dụng cho mọi ngành nghệ thuật: những tác phẩm nghệ thuật hay thì là độc đáo và đặc biệt hay. Về mặt này, các sản phẩm của trí tuệ nhân tạo có thể độc đáo, nhưng chúng không hoàn toàn được vì chúng không hay. Cái “hay/đẹp” này (vẫn) được quyết định bởi con người bằng cảm xúc thẩm mỹ và cái gout, tức là từ trình độ trí tuệ của mình.

Ví dụ tốt nhất về nguồn cảm hứng thiêng liêng là bài Thơ độc đáo “Le Bateau Ivre” của Rimbaud.

Chắc chắn đã có những nỗ lực giải thích nó “bằng khoa học, tâm lý, tâm linh, v.v.” Hiển nhiên, thiên tài của một nghệ sĩ hay tính cách thiên tài của một tác phẩm nghệ thuật là điều không thể hiểu được, chứ đừng nói đến việc giải thích hay bắt chước. Bạn chỉ có thể cảm nhận được nó.

Điều này trở nên rõ ràng hơn khi sau quá trình dân chủ hóa nghệ thuật, không hoặc có rất ít tác phẩm nghệ thuật truyền cảm hứng được ra đời. Rõ ràng là chỉ có những cấu trúc được tạo ra từ đầu não. Trong thời đại hậu hiện đại, những sản phẩm này được định nghĩa một cách có hệ thống là “nghệ thuật”. Đây thực sự là quá trình tiến triển của mọi vật trên thế giới, nhưng lại là theo hướng đi xuống. Chúng ta muốn đi lên nhưng cầu thang lại dẫn xuống dưới. Mọi nhà văn đều nghĩ sản phẩm của mình là tốt/hay/đẹp nhất, nhưng càng ngày càng có ít bài Thơ hoặc tác phẩm nghệ thuật tồn tại lâu dài.

Sau khi đã dân chủ hóa, nay đến lúc thời đại của cái gọi là “trí tuệ nhân tạo” (AI).

Câu hỏi đặt ra là liệu trí tuệ nhân tạo này có thể tạo ra một tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời hay không, điều mà con người không thể làm được nhưng tốt nhất là robot có thể làm được. Do đó, phải nói đây là một “tác phẩm nghệ thuật” nhân tạo.

Tuy nhiên, ở đây chúng tôi muốn đề cập đến một số bài Thơ phi thường chắc chắn đã đi vào thế giới văn học, qua cội nguồn là cảm hứng thiêng liêng.

2.

Riêng tôi, tôi có thói quen chỉ viết Thơ khi có cảm hứng.

Bài Thơ "KHI TÔI BƯỚC XUỐNG" mà tôi muốn giới thiệu hôm nay tới những người bạn của Thi Ca qua Đài Phát Thanh của Thi Sĩ Radio Del Poeta CALIDOSCOPIO, là một trong những bài Thơ đầy cảm hứng đó.

Tôi muốn lưu ý rằng rõ ràng là tôi không muốn so sánh nó với “Le Bateau Ivre”. Mọi bài Thơ hay và đẹp vượt qua được thử thách của thời gian sẽ trường tồn. Những gì không trường tồn sẽ biến mất. Giải thưởng văn học thường chỉ là khói và bụi. Một tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời vẫn còn, còn người nghệ sĩ thì trở thành cát bụi.

NGUYỄN CHÍ-TRUNG

KHI TÔI BƯỚC XUỐNG

1.

Khi tôi bước xuống bậc thang

Gọi bình minh, tiếng người vang lưng đồi

Trên mái nhà rách tả tơi

Chim đã tỉnh lúc mặt trời chưa lên

Một người nằm ngủ bên thềm

Hay là xác chết, lạnh nền đá xưa

Hai bên hoa nở dư thừa

Trong đầu rộn rã tiếng vừa mới reo

2.

Khi tôi bước xuống thuyền chèo

Chòng chành cuộc sống vì neo không còn

Gỗ thuyền chừng quá hao mòn

Qua sông có chở linh hồn được chăng?

Tiếng nước khua rất nhẹ nhàng

Từ từ lặng mất, thuyền đang theo dòng

Một màu xám đặc trên không

Màu xanh lá nhạt trên sông nhân từ

3.

Khi tôi bước xuống ưu tư

Một đoàn người tụng kinh từ đàng xa

Tiếng kèn tiếng trống ngang qua

Tôi thầm nghĩ: có lẽ là hóa sinh?

Người chung quanh không ai nhìn

Vài con bò đứng lặng thinh giữa đường

Không khí còn đặc màu sương

Hay khói xăng đặc vẫn chường ra đây?

4.

Khi tôi rời khỏi vòng vây

Của đêm khách sạn xum vầy khổ đau

Người đạp xe chở tôi vào

Phố ngang phố dọc ồn ào ngày lên

Tôi qua những hẻm không đèn

Phân bò hơi ẩm dậy lên nặng mùi

Những ngõ hẹp dẫn tôi chui

Vào trong ma trận của nơi thánh thần

5.

Khi tôi đứng lại tần ngần

Tiếng người kêu gọi, tôi cần phải đi

Tôi đi, dù biết không hề

Đi đâu, tôi cũng chỉ về nhà hoang

Ồn ào ầm ĩ oang oang

Làm sao tìm được một bàn tay ai

Bao bàn tay bao bàn tay

Lạc nhau từ thuở bán khai đến giờ

6.

Khi tôi muốn hỏi mấy giờ

Trả lời: Thời Gian không chờ đợi ngươi

Bên kia sông ánh mặt trời

Không xuyên qua nổi khói hơi mịt mờ

Làng mạc trong cõi âm u

Người mù chống gậy trong tù chung thân

Hải âu trên sông vũ vần

Thuyền chỏ người đẹp đã dần về xa

7.

Khi tôi bước xuống cõi ma

Thì tôi mới nhận ra là cõi tôi

Tim tôi rỉ máu từng hồi

Mà hai dòng lệ chỉ trôi vào hồn

Bờ sông đầy những cô hồn

Lẩn quẩn trong đám người ồn ào kia

Âm Dương hai cõi phân chia

Hay là tất cả cùng về trần gian?

8.

Khi tôi bước xuống phụ phàng

Những màu xanh ấy đã tan mất rồi

Người mang Tình đến một thời

Rồi đi lẳng lặng không lời biệt ly

Tôi tìm những tiếng thầm thì

Trên sông khói sóng, không gì ngoài ra

Đàn người áo trắng như ma

Tiếng kinh rền tụng không qua được bờ

9.

Khi tôi bước xuống cõi mờ

Tôi nghe chuông gíóng đến giờ tử sinh

Bờ sông đầy những đền đình

Khúc sông đen đúa bãi sình tro than

Giàn thiêu xác lửa đã tàn

Còn nghi ngút khói lan tràn mặt sông

Chỉ còn mùi khét nặc nồng

Rồi tan giây phút trong không khí chì

10.

Khi tôi bước xuống. Thấy gì

Tình yêu tình bạn, có gì thật không?

Hay chỉ có thật là lòng

Của chính tôi, ngoài ra không có gì

Trên kia trời xám lê thê

Con thuyền đã sắp cận kề. Hãy khoan

Cho tôi viết nốt vài hàng

Trước khi tan biến, tro than trở thành

20.4. – 4.12.2016

(trích RÁC RƯỞI

Tạp Thi 2016)

©nguyenchitrung 2016

*** English ***

NGUYEN CHI TRUNG

AS I STEP DOWN

1.

As I step down the stairs

Dawn awoken, a voice echoes from the slopes.

On the roofs clad in tatters

Birds wake up before the new day happens.

A man rests on the threshold

Or a corpse, on the ancient stone foundations,

On both sides flowers bud redundantly.

In my inner mind something yells loudly, animatedly.

2.

As I step down into row boats,

Life is bobbing because of no cast anchor.

The boat wood is too worn out.

Can it overcome the river, conveying the soul?

Smoothlythe sound of water around

Slowly vanished, the boat is following the stream,

A solid gray in the fair air

Light green of leafage on the charitable river.

3.

As I step down to angst

A group of monks pray sutra from a distance

The sound of trumpet and drums permeates around.

I think: perhaps the transmigrating self?

No one around looks at them

Some cows stand silent in the midst of the roads

The atmosphere is dense with fog

Or is it just the traffic fumes exuding?

4.

As I depart from the siege

Of the night in the hotel full of grief

The cyclist drives me straight away

In muss streets as noisy begins the day

I go through the obscure alleys

Drying feces of cows evaporate in the air

The narrow lanes lead me directly

To enter the matrix of the holy place.

5.

As I stand still and hesitant

I hear people calling, I need to go.

I move out though not knowing

Where to, to the empty house I go.

Noise and rumours echo loudly around

How can I find one hand, of whom?

How many hands cover up how many other hands

Lost from the beginning of time until now

6.

When I ask: What time is it?

The answer: Time does not wait for you.

Across the river the morning sunlight

Does not cross through the faint dim smoke.

Villages are in the dark realm

A blind man limps on crutches, a life prison

Seagulls cloud all over the river

The boat with the pretty woman has gone far away.

7.

As I step down in the ghostly realm

Then I became aware that is my realm

My heart was bleeding now and then

And the two tears floated into the soul

The river is full of wandering souls

At a loss in the crowd of peopleLife and death, two separate realms,

Or are they all about the world?

8.

As I step down the betrayal

Those blue colours have died out all along

People bring Love all at once

Then in silence gone away without a word

I search for the whispers over the river

On the waves of smoke, nothing but

The white-shirted crowd like a ghost

The chanting pray can´t go past the shore.

9.

As I step down to the blurriness

I hear the bell tolling our Death’s hush

The river shore teems with temples

A black river curve full of muddy ash

Fire is quelled on the cremation scorched pyre

Smoke still sprawls over the river

Only the smell of burning flesh is left

Then melted minutely in the lead air

10.

As I step down. What can I

See? Love, friendship, what is true and real?

Or is that my own heart

Only, besides nothing…

Here over is the long gray sky

The boat is now approaching. Please wait

Let me write a few lines

Before dissolving, becoming coal and ash.

© nguyenchitrung - 2016

© translation: Claudia Zilletti

*** Đài Phát Thanh của Thi Sĩ ***

Chương trình ngày thứ bảy 18.01.2025 -

Bài Thơ " KHI TÔI BƯỚC XUỐNG"

*** ***

Cho những bạn nào yêu Thơ và biết tiếng TBN tôi gửi link của chương trình phát thanh. Nữ sĩ Ana Maria Garrido đọc bài Thơ đã được dịch sang tiếng TBN từ phút 18"16' đến phút 23"55';

Trên hình đại diện của chương trình hôm nay là nữ thi sĩ Josefina Pla. Bà cũng là nhà giáo và nghệ sĩ tạo hình, bà sinh ra tại Đảo Lobos, một hòn đảo nhỏ thuộc quần đảo Canary, Tây Ban Nha, vào ngày 9 tháng 11 năm 1903 và mất tại Asunción, Paraguay vào ngày 11 tháng 1 năm 1999, được coi là một nhân vật tiêu biểu của nền văn hóa Paraguay thế kỷ 20.

https://www.mixcloud.com/.../calidoscopio-18-de-enero.../

Programa CALIDOSCOPIO emitido el 18 de enero de 2025 por la Radio del Poeta, de México, y todos los sábados a las 15 hora de México, 18 hora argentina y 22 en España e Italia.

HOMENAJE A ANTERO DANIEL ESQUIVEL, AGENTE DEL EQUIPO PASTORAL PARAGUAYO EN LA ARGENTINA DESAPARECIDO Y ASESINADO EN 1977 POR LA DICTADURA CÍVICO MILITAR EN LA ARGENTINA.

¡FELIZ CUMPLEAÑOS FAUSTO AYBAR, LORE BRITO, YOLANDA DUQUE VIDAL, TIBALDO BORJAS, RUBÉN DOMÍNGUEZ-ALVARENGA Y MIRIAN PACUÁ!!

POESÍA: Ike Méndez, Josefina Pla, Nguyên Chi Trung, Trigidio González Candia, César Casas Medina, Justo Bolekia Boleká, Alba Estrella Gutiérrez, Armando Cano, María Palumbo, Fausto Aybar, Tibaldo Borjas, Domingo Acevedo, Elvio Romero, Marioantonio Rosa.

MÚSICA: Esma Redzepova, Maciegas, Lizza Bogado con Marco de Brix, Adriana Varela, Horacio Molina, Música Bubi de la Isla Bioko Guinea Ecuatorial, Oscar Gómez, Tania Libertad, Víctor Manuel con Nando y Sergio Agüeros, Julia Elena Dávalos, Ricardo Flecha.

Desde República Dominicana la colaboración especial del locutor Miguel Ciriaco.

CONDUCCIÓN: Trigidio González Candia y Ana María Garrido.

En la fotografía: Josefina Pla, poeta, escritora, docente y artista plástica nacida en la Isla de Lobos, pequeña isla de Canarias, España, el 9 de noviembre de 1903 y falleció en Asunción del Paraguay el 11 enero de 1999, considerada una figura monumental de la cultura paraguaya del siglo XX.

*** Espagnol :

CUANDO DESCIENDO

1.

Cuando desciendo los escalones,

La voz del hombre resuena en la ladera, llamando al alba.

Sobre techos rotos y desolados,

Los pájaros despiertan antes de que el sol asome.

Un hombre yace dormido en el umbral,

¿o es un cadáver, frío sobre la piedra antigua?

A ambos lados, las flores se abren en exceso,

Y en mi mente estalla un canto recién nacido.

2.

Cuando bajo al bote de remos que espera,

La vida lo balancea; el ancla ya no está.

La madera del casco, tan desgastada,

¿podrá cruzar el río llevando un alma?

El agua murmura con delicadeza,

Despacio se desvanece mientras el bote sigue la corriente.

Un gris espeso cubre el cielo,

Un verde pálido acaricia al río benévolo.

3.

Cuando desciendo en la inquietud,

Un coro lejano recita plegarias.

Trompetas y tambores pasan a mi lado,

Y pienso en silencio: ¿será la metamorfosis?

Nadie a mi alrededor levanta la mirada;

Unas vacas inmóviles se plantan en el camino.

El aire aún denso, teñido de bruma,

¿o es el humo espeso del motor lo que aquí se posa?

4.

Cuando salgo del cerco

De una noche en el hotel, colmada de pesares,

Un ciclista me lleva

Por calles y avenidas que despiertan al día.

Atravesé callejones sin luz,

Donde el estiércol y la humedad alzan su pesado hedor.

Pasajes estrechos me conducen,

Adentrándome en la matriz de lo sagrado y lo divino.

5.

Cuando me detengo, vacilante, dudoso,

Una voz me llama: debo partir.

Parto, aunque no sé a dónde ir;

A donde vaya, siempre regreso a una casa vacía.

El estruendo, el clamor resonante,

¿cómo encontrar una mano que me guíe?

Tantas manos, tantas manos,

Perdidas unas de otras desde el amanecer de los tiempos.

6.

Cuando quiero preguntar qué hora es,

La respuesta es: "El Tiempo no espera por ti."

Al otro lado del río, los rayos del sol

No pueden atravesar la niebla espesa.

El pueblo en este reino sombrío,

Un ciego se apoya en su bastón, prisionero de su destino.

Los cormoranes vuelan en círculos sobre el río,

Y el bote con la mujer hermosa se aleja lentamente.

7.

Cuando desciendo al reino de los muertos,

Es cuando me doy cuenta de que es mi propio reino.

Mi corazón sangra lentamente,

Pero las dos líneas de lágrimas solo fluyen hacia mi alma.

La orilla del río está llena de almas errantes,

Perdidas entre la multitud ruidosa que pasa.

¿Es la división entre los mundos de la vida y la muerte,

o acaso todos regresamos al mundo terrenal?

8.

Cuando desciendo al reino de la traición,

Aquellos verdes ya se han desvanecido.

Quien trajo el Amor en su tiempo,

Se fue en silencio, sin palabras de despedida.

Aún busco aquellos susurros.

Sobre el río de humo y olas, nada más allá.

Un grupo de almas vestidas de blanco como fantasmas,

El sonido de los rezos retumbando, sin llegar a la Orilla.

9.

Cuando desciendo al reino de la niebla,

Oigo las campanas anunciar la hora de la vida y la muerte.

La orilla del río está llena de templos y santuarios,

El río és negro, con sus orillas fangosas, cubiertas de cenizas.

En la pira funeraria el fuego ya se ha extinguido,

El humo sigue levantándose, extendiéndose sobre el río.

Solo queda el olor a quemado, penetrante y denso,

Unos breves momentos, luego se disuelven en el aire plomizo.

10.

Cuando desciendo, ¿qué veo?

¿El amor, la amistad? ¿Hay algo verdadero?

O tal vez lo único real sea mi propio ser,

Y fuera de eso, nada más existe.

Allá arriba, el cielo gris se extiende sin fin,

La barca está ya cerca. Espera un momento,

Déjame escribir unas últimas palabras

Antes de desvanecerme, convertido en cenizas y polvo

***

Traducción al español por el autor y R. Zarazaga

© nguyenchitrung