- Tạp Chí Hợp Lưu  18939 Magnolia St. Fountain Valley, CA 92708 - USA Điện thoại: (714) 381-8780 E-mail: tapchihopluu@aol.com
Tác Giả
Tìm đọc

CÂY CẢNH, THÚ CHƠI TAO NHÃ

12 Tháng Chín 20231:37 SA(Xem: 23488)
buoi sang mua thu - PhuongBinh
Buổi Sáng Mùa Thu - tranh Phương Bình

 

 

 

Nguyễn Thanh Sơn

CÂY CẢNH, THÚ CHƠI TAO NHÃ

 

Nghêu ngao vui thú yên hà

Mai là bạn cũ, hạc là người quen.
( Nguyễn Du)

 

 

 

 

Phàm những gì người ta thích thì thường chòi mòi chốc mảy vì thứ ấy. Ví như người mê gái đẹp (thấy gái đẹp ai không mê, người nào nói không mê gái có mà hâm!), cô nào có vóc dáng lả lướt, ngồ ngộ, trang phục hơi sex đôi chút thì con ngươi như dán chặt vào đó. Lại có người thích chơi chim, mỗi lần nghe tiếng hót là như bị hốt hồn. Mỗi cách chơi đều có hội riêng, tập hợp những người cùng sở thích, chủ nhân của những quán cà phê vỉa hè cũng đã tận dụng cái sở thích ấy để mà câu khách. Trên cành cây có treo dăm ba lồng chim, bên ly cà phê mà tán pháo, tán cái vui dân dã của mình. So cọ con chim này hót hay , con chim kia đang bắt đầu thay lông. Và cũng từ đó, có nhiều kẻ tìm được khối tiền vì những trò chơi.

 

Trò chơi nào cũng có cái giá của nó, khó phân biệt trò chơi này cao hay thấp, thanh sạch cao thượng hay ô trọc tầm thường, tôi thì thích chơi cây cảnh. Cây thường cho hơn là nhận, chỉ cúc cung phụng sự cho người.

 

Trồng người trăm năm, trồng cây phải kỳ công mươi năm mới tạm là chơi được. Thú chơi cây cảnh là chơi cái thời gian, chơi cái chờ đợi, tỉ mẫm, học lấy chữ nhẫn của người xưa, chắt bóp từng chút một của thời gian như lão già keo kiệt quý cái quỷ thời gian ít ỏi của mình mà tận hưởng cho hết cái vốn trời cho. Thời gian càng dài cây càng quý (người thì chọn tuổi trẻ, chơi cây ưu ái cỗi già), nó như sống với mình suốt chặng đường, ta như gửi gắm vào đó bao nỗi niềm.

Trong vườn nhà tôi có mươi chậu. Có cây coi được, tàm tạm nhưng tựu trung chưa có cây nào là cây tri kỷ, bởi ở đó có cái đẹp, cái góc cạnh của đời thường, chưa đủ tuổi già để ngộ ra sức trẻ của cây?

 

Chơi cây, nhất là những cây bonsai, cây đặt trong chậu nhỏ, nhỏ bé nhưng đó là bé “hạt tiêu” đầy nét cổ kính, rêu phong mà có người ví như những câu thơ haiku, với chỉ có mười bảy âm tiết mà đã diễn tả đa dạng, súc tích, ẩn tàng một tình cảm hay trạng thái tinh thần dồi dào.

 

Chọn cây như chọn mặt để gửi vàng nên không phải cây nào cũng đạt đến độ ưng ý hết mức, để hết tâm huyết vào đó. Có những chi cành mà mỗi lần cắt tỉa lại phân vân, đắn đo mãi, nên thế này hay như thế khác. Nó như nỗi buồn niềm vui mà có nhà thơ đã viết:

 

“ Đôi khi nỗi buồn vui của ta như bánh tráng tròn vành vạnh

Bẻ chỗ nào cũng thấy phân vân.”

 

Những người được sống với rừng , hay có điều kiện được gần rừng , đêm nằm nghe cây nẩy mầm tách hạt, mỗi buổi sáng thức dậy, mở cửa ra là nghe được, cảm được không gian tươi tắn, yên tĩnh chảy ùa vào , gờn gợn chất sống mãnh liệt mà mẹ thiên nhiên ưu ái ban tặng cho ta cái thần hồn, cái đẹp, cái của kho vô tận của mình riêng.

 

Nhà thơ Chế Lan Viên đã từng một lần ngộ được nó, chỉ một thoáng thôi. Đó là một buổi sáng, tinh khiết và trong trẻo.

 

“Sáng nay ra đường chưa gặp ai

Gặp đóa súng hồng

Hồng như chưa có môi nào hồng được vậy.

Rồi bất ngờ:

Nhà thơ đi rồi còn quay lại

Hỏi: Hoa súng hồng, hoa súng hồng mày có phải hoa không?”

 

Sinh thời, cụ Cao Bá Quát mê cây, nhất là mai. Cụ viết: “Nhất sinh đề thủ bái hoa mai”. Nhà thơ kiêu hãnh mà suốt đời chỉ trọng mỗi loài mai.

 

Có nhiều thế chơi cây. Có người theo quan niệm phong thủy, thuyết âm dương ngũ hành là chọn chi cành theo số dương 3,5,7 hoặc 9 số của sự hưng thịnh, của sự phát triển, của lẽ tồn sinh. Tam đa, ngũ phúc, thất hiền hay cửu trùng. Nhưng trong các con số người ta ít khi dùng số 9 vì ngại số đó đã đạt ở độ viên mãn, điểm đỉnh của đường parabol, thường thì dùng số bảy . Số bảy là biểu tượng của trời, đất và con người, tượng trưng cho tổng thể không gian và tổng thể thời gian . Suy rộng ra, chơi cây cảnh là hội nhập nào trò chơi của tạo hóa, của dịch, của nguyên khí âm dương. Thế của tam đa là gì, có phải là thế của trời , đất và của con người chăng. Thế của nam tính và nữ tính, có trai có gái có tính giao rồi từ đó mới nẩy sinh bao điều!

 

Nay người ta ít chơi theo lối cũ mà chọn cái thế tự nhiên, nhi nhiên, theo chu kỳ phát triển, cây được lột xác, bất chấp luật lệ nào. Chi cành nào cũng được miễn là nó đạt tiêu chí cổ, kỳ, mỹ là được. Nhìn vào cây ta cảm cái kỳ kỳ, ngộ ngộ, cái thâm u bí hiểm như đang sống giữa thiên nhiên, giữa bao la đất trời. Nhưng theo thế ngẫu nhiên này nếu không có cái óc thẩm mỹ, một tay chơi “cao tay ấn” rất dễ sa ngã vào rối rắm, bùng nhùng trông giống như những con lươn nằm chung trong rổ.

 

Càng chơi lâu tôi càng ngẩm ra một điều là cây cũng giống như người vậy. Cây có đời sống động vật người có đời sống thực vật. Khi con người gặp hoàn cảnh phải sống đời sống thực vật, tức là phải được người khác chăm sóc, dìu đỡ từng chút một trong sinh hoạt đời thường. Mỗi buổi sáng, khi cái bụng đói tức là nó đang đòi hỏi, đang réo rắc, đang sục sôi nhưng không có cách nào biểu lộ ra ngoài bằng hành vi của mình. Và cây cũng vậy, mỗi cây là cả một nhà máy đang hoạt động, để cho cái nhà máy đó hoạt động bình thường thì cần đầu tư chăm sóc nó .Mai ,lan, tùng, cúc đó là những giống cây ưa nũng nịu, dỗi hờn. Nó cũng biết “giả đau ốm” để được ưu ái , chăm sóc riêng tư, cũng biết tránh yêu đương cận huyết, cảnh báo nguy hiểm để được sinh tồn.

Tâm linh cây và theo các nhà khoa học đều chứng minh rõ ràng, thực vật cũng có tâm thức.

 

Bằng chứng là nếu các bạn cho cây nghe nhạc cổ điển hay ballad, cây sẽ phát triển nhanh và tươi tốt hơn. Cũng trong cùng một điều kiện chăm sóc và cùng thời điểm, nếu bạn cho cây nghe nhạc rock hoặc nhạc kích động, cây sẽ héo tàn và chết. Vậy nên khoa học đã nhận định, thực vật không phải vô tri như chúng ta thường nghĩ. Đặc biệt, cây càng sống lâu năm, tâm thức sẽ càng lớn, càng linh mẫn.

 

Còn có giống cây dân dã như những gia đình đông con, bật bựa lây lất nhưng có sức sống mãnh liệt, ví như sanh , sung, cây đa, cây đề. Cái giống cây ném vào bờ rào làm phên dậu, làm bóng mát, che nắng bụi bặm thời gian, tạo không gian tĩnh mịch, sâu lắng u trầm cho ngôi nhà và có khi sau đó làm củi đốt!. Những giống cây như thế bây giờ lại làm nên chuyện, có người bỗng trở nên có của ăn của để nhờ cây sanh, duối bứng được ở mé rừng nào đó. Có người cả đời chưa hề biết tiền trăm , tiền triệu lại bỗng dưng lại được nài nỉ đưa đẩy đẩy đưa vào tay chục triệu, thậm chí có tiền tỉ để được sở hữu cho bằng được cái cây trồng làm hàng rào, bờ dậu kia!

 

Giá cả của cây cảnh cũng tùy thuộc vào tâm lý, thẩm mỹ người bán lẫn người mua, bởi nó là “vô giá”, giá trị của cây lắm lúc trên trời dưới đất, hễ ưng ý rồi dù mấy cũng cố nài nỉ cho được, và người bán cứ thế bốc giá lên. Đôi lúc người bán được một nhưng lời đồn đãi thành mười thành trăm, giá bốc lên cao chất ngất cũng là trong giới chơi cây cảnh với nhau. Giá cả lúc thăng lúc trầm và người chơi cũng phải biết chờ đợi.

 

Trên cộng đồng cư dân mạng đang xôn xao tin đồn 600 ha rừng ở đất Bình Thuận có nguy cơ xoá sổ để xây hồ chứa nước , làm thuỷ lợi. Như vậy hàng hàng gỗ quý sẽ bị bứng trốc gốc, hàng tỉ cây bonsai được mẹ thiên nhiên tác tạo sẽ là củi đun cho các bà nội trợ. Tiếng chim kêu , vượn hú rồi dần sẽ mai một. Mai là bạn cũ , hạc là người quen chỉ còn lại trong trang sách cũ!.

 

Hàng tỷ sinh vật 600 ha trong rừng ở tỉnh Bình Thuận đang kêu gào vì chúng biết chúng sắp bị giết, hàng triệu cây xanh đang khóc. Khi ta tàn phá thiên nhiên, sẽ đến một ngày sẽ phải trả giá bằng sinh mạng của chính mình, không có tai nạn nào khắc nghiệt hơn khi thiên nhiên nổi giận.

 

NGUYỄN THANH SƠN

 

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
18 Tháng Tư 20244:07 CH(Xem: 16320)
On the evening of December 21, 1946, the Bach Mai radio resumed its operations somewhere in the province of Ha Dong after a day of silence. One of its broadcasts was Ho Chi Minh’s appeal to the Viets for a war of resistance. He reportedly said: The gang of French colonialists is aiming to reconquer our country. The hour is grave. Let us stand up and unify ourselves, regardless of ideologies, ethnicities [or] religions. You should fight by all means at your disposal. You have to fight with your guns, your pickaxes, your shovels [or] your sticks. You have to save the independence and territorial integrity of our country. The final victory will be ours. Long live independent and indivisible Viet Nam. Long live democracy.
12 Tháng Sáu 20259:55 SA(Xem: 2773)
trái bóng vẫn lăn... / mấy ngày ở Seattle / theo đà chiếc bánh lăn / một sáng chế mà người bạn đường một thuở đang gửi gắm / thấy chiếc xe đạp vẫn bươn bả trên đường / dù ở nơi nào / xa vạn dặm quê hương
11 Tháng Sáu 20259:50 CH(Xem: 2709)
Anh còn có gì / Ngoài khung cửa nhỏ / Em về qua phố / Nắng rực đường đi! -- Em mỉm môi cười: Tình trao ai đó? Lòng anh không gió / Cũng lộng niềm vui /
06 Tháng Sáu 20254:06 CH(Xem: 2780)
Năm ấy, khi còn đang mài đũng quần để lấy tấm bằng Master, anh làm thêm trong một hầm rượu. Một quán rượu nằm nửa chìm nửa nổi dọc bờ sông Seine. Anh không muốn xin tiền nàng vào những khoản bí mật của một thằng đàn ông đã đến tuổi tự lập từ lâu, nên cuộc đi làm thêm diễn ra cũng bí mật, kín đáo y như cái quán rượu huyền bí này- nửa chìm, nửa nổi. Sơ mi trắng, nơ đen, chạy băng băng giữa các thực khách, luôn nhoẻn cười quá ư lễ độ, vô cùng nhũn nhặn phô hàm răng khểnh, không ai nhận ra ngài trợ giảng một trường đại học trong trang phục bồi bàn, nói tiếng Pháp chuẩn âm Paris.
06 Tháng Sáu 20253:23 SA(Xem: 2711)
Tập thơ “Hẹn Anh Về Vỹ Dạ Ngắm Mưa Bay” của Hoàng Thị Bích Hà có hơn 180 bài thơ dài ngắn khác nhau được chia làm 2 phần: Phần 1: 80 bài thơ, Phần 2: 116 bài thơ bốn câu. Phần 1: 80 bài thơ tuyển là những bài tâm đắc được chọn lọc ra từ 10 tập thơ trước đã xuất bản và một số bài thơ mới sáng tác trong thời gian gần đây, chưa in nhưng đã được đăng tải trên các trang báo mạng và website Văn học Nghệ thuật trong và ngoài nước. Phần 2 là những khổ thơ yêu thích, mỗi bài chỉ chon 4 câu trong số những bài thơ đã xuất bản.
06 Tháng Sáu 20252:58 SA(Xem: 2658)
Trước khi thực hiện cuộc phỏng vấn này, tôi đã tham khảo nhiều nguồn thông tin và trực tiếp đối thoại với những nhân vật “sống” trong và ngoài nước. Tuy nhiên, phản hồi nhận được đa phần rơi vào ba mô thức: (1) phê phán gay gắt phía đối lập, (2) nói chung chung với lý thuyết viễn mơ, hoặc (3) phủ nhận hoàn toàn tính khả thi của việc hòa hợp hòa giải. Do đó, tôi đã tìm đến Trí tuệ Nhân tạo Chat GPT – như một cuộc đối thoại với "sự trống vắng im lặng", và đồng thời là một sự tổng hợp từ hàng triệu nguồn tiếng nói – để có được một cái nhìn khách quan, toàn diện, mang tinh thần đối thoại tương kính về một vấn đề lớn và dai dẳng của dân tộc Việt Nam.
31 Tháng Năm 20251:27 CH(Xem: 4154)
Tôi không phải là một “cư dân mạng” thuần thành, nhãn hiệu mà người ta thường dùng để chỉ những người sống trong thế giới ảo nhiều hơn trong thế giới thật. Tuy vậy, tôi vẫn nặng lòng biết ơn tất cả những nhân tài về kỹ thuật tân tiến trên thế giới đã đóng góp vào việc giữ gìn và phát huy kho tàng văn minh của nhân loại qua các nền tảng trên mạng như Google, Facebook, Wikipedia, YouTube... và gần đây hơn nữa là ChatGPT. Những nguồn thông tin đó đã giúp chúng ta học hỏi, tìm hiểu về vốn kiến thức đồ sộ của con người từ đời nay sang đời khác, trong một thời gian rất ngắn. Cuối thế kỷ trước, khi mạng lưới toàn cầu đã ra đời nhưng chưa thông dụng mấy, tôi từng phải vào thư viện biết bao nhiêu lần, nhiều khi chỉ để tra tìm một chữ, một khái niệm, trong suốt thời gian viết luận án của mình. Ngày nay, chỉ cần “nhấp con chuột” một cái, chúng ta đã có thể tìm được điều mình muốn tìm trong tích tắc.
29 Tháng Năm 20251:06 SA(Xem: 2746)
Ở đâu tôi không biết chứ ở làng quê tôi, điều này đến thế hệ mình ít thấy được duy trì cách gọi này. Thôi thì con cái họ, họ cứ gọi tên cũng được, không sao! Nhưng với người khác nhất là anh em họ hàng nhưng họ lớn tuổi hơn mình thì cần lưu ý cách xưng hô cho lịch sự, dễ nghe để hiệu quả giao tiếp được tốt hơn.
29 Tháng Năm 202512:54 SA(Xem: 2471)
Năm 2025 Hoàng Thị Bích Hà trình làng 2 tập thơ: “Hoa tím sầu đông” (gồm 103 bài thơ) và “Hẹn anh về vĩ dạ ngắm mưa bay” (Hơn 180 bài). Hai tập thơ này tuyển chọn ra những bài thơ tâm đắc của Hoàng Thị Bích Hà trong 10 tập thơ đã xuất bản từ mấy năm trước đây. Những tập gồm 50 bài, mỗi tập lọc ra khoảng 10-15 bài, trong những tập gồm có 100 bài thơ lọc ra khoảng 15-20 bài. (Đây là 2 tập thơ cuối cùng khép lại việc in thơ. Từ nay về sau tôi tiếp tục dành thời gian và tâm huyết cho truyện ngắn và tùy bút, nếu bất chợt có cảm hứng thì vẫn làm thơ, đăng báo chứ không xuất bản nữa).
29 Tháng Năm 202512:23 SA(Xem: 3033)
Trong những năm gần đây, sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI : Artificial Intelligence) đã tạo ra một làn sóng quan tâm sâu rộng trong giới viết lách. Với nhiều người, đây là một phương tiện mới mẻ, đáng để thử nghiệm. Nhưng với không ít người khác , nhất là những cây bút kỳ cựu hoặc thủ cựu, thì sự xuất hiện của AI đặt ra những hoài nghi, thậm chí phản ứng: Có nên xử dụng AI khi viết văn? Nếu có sự trợ giúp như thế, tác phẩm đó có còn là của cá nhân? Người viết có còn xứng đáng đứng tên tác giả? Tôi từng bỡ ngỡ và đặt những câu hỏi ấy khi mới tiếp xúc với AI. Nhưng nhờ trải nghiệm thực tiễn, tôi dần nhận ra bản chất thật sự của công cụ này – và càng hiểu rõ hơn đâu là ranh giới giữa công cụ hỗ trợ và ý tưởng sáng tạo. Bài viết này chia xẻ góc nhìn cá nhân ấy, không nhằm tranh luận hay áp đặt, mà như một cách giúp bạn đọc hiểu rõ hơn: trí tuệ nhân tạo không hề thay thế con người, và việc xử dụng AI trong sáng tác – nếu trung thực và có ý thức – là điều hợp lý và xứng đáng.