- Tạp Chí Hợp Lưu  18939 Magnolia St. Fountain Valley, CA 92708 - USA Điện thoại: (714) 381-8780 E-mail: tapchihopluu@aol.com
Tác Giả
Tìm đọc

VƯỢT QUA QUÁ KHỨ

15 Tháng Tư 20211:03 SA(Xem: 5950)

30-4-1975 nhin tu mien NAM

VƯỢT QUA QUÁ KHỨ
-Ban Mai

Ngày này 46 năm trước, tôi đang rong ruổi trên đường cái quan chạy về Sài Gòn. Gia đình tôi và những người dân miền Trung hớt hải tháo thân khi nghe tin bước chân của quân miền Bắc đang tiến vào Nam. Những người bạn thế hệ tôi ngày ấy ra sao, những ngày tàn cuộc chiến?
Những ngày cuối tháng tư, giờ này bà ngoại của Thơ Thơ đang chia gia tài cho con cháu là những lọ xyanua, phòng nếu có điều gì. Mỗi người một lọ thuốc trong vắt, thơm mùi hạnh nhân, thuốc cực độc uống vào vài giây là chết tức khắc, bà nói cầm chắc thuốc độc trên tay là cầm chắc định mệnh của mình. Bà là vợ của nhà văn Hoàng Đạo, giòng họ của nhóm Tự lực văn đoàn, văn đàn vang danh một cõi xứ Bắc. Tôi hiểu tâm trạng của bạn tôi trong đêm cuối ở đài Tiếng nói Tự do trên phòng chờ lầu 2, tất cả gia đình nhân viên trong đài và văn nghệ sĩ miền Nam tập trung để được “ bốc” đi, đêm dài dằn dặc, phía dưới đường phố là sự hoảng loạn của người dân Sài Gòn, mọi người im lặng căng thẳng nghe cả tiếng máy lạnh rì rầm, bạn phải tìm sách đọc để xua tan sự lo lắng, đọc trong khi những người xung quanh bắt đầu thiếp ngủ. Cuốn tiểu thuyết “Giấc mơ tuyệt vọng” mà mấy mươi năm sau bạn không nhớ tác giả là ai, và ai đã dịch.

Đêm dài lắm, đêm rạng sáng ngày 30 tháng 4 tôi và mấy đứa em còn nằm trên vệ cỏ ven đường Bình Thuận trong chuyến di tản vào Nam, ba mẹ thao thức canh đàn con, tôi nhìn thấy những chiếc xe tăng bật đèn sáng treo cờ sao vàng nửa đỏ nửa xanh, những người lính miền Bắc mang ba lô đang hành quân trên đường. Tiếng xe tăng rít trên đường nhựa vẫn còn làm tôi rợn người.

Đêm dài lắm, đêm của Hương sốt li bì nằm bẹp trên thuyền vượt biển, đường Vũng Tàu về Sài Gòn đã bị cắt trên Cầu Cỏ Mây, Hương và chị Hồng Châu đã gỡ hình trong album cho vào túi cá nhân nhét cạnh gói cơm sấy và hai bộ quần áo. Trước đó ba Hương chở gia đình ra ngoài Cầu Đá Vũng Tàu, chỗ bài võng cong, mẹ Hương khóc vì chị Tú phải ở lại không đi được. Chiếc ghe trôi đi lúc 4 giờ chiều ngày 29 tháng 4, các thuyền ghe lớp lớp nối đuôi nhau đến tàu Hạm đội 7 Hải quân Hoa Kỳ.

Những ngày cuối cùng của cuộc chiến, đêm dài lắm, dài như xác những người lính Cộng hòa ngã xuống trong cuộc triệt thoái cao nguyên Ban Mê Thuộc, Pleiku, trên liên tỉnh lộ 7 và cuộc rút quân khỏi tỉnh Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quy Nhơn. Tôi thấy máu và máu chảy dài trên từng con chữ, trong hồi ký “Ngày N+...” của Hoàng Khởi Phong và “Tháng ba gãy súng” của Cao Xuân Huy. Tôi thấy thịt xương của những chàng trai trẻ nước Việt tôi bị băm nát, bầy nhầy dưới xích xe tăng, xác người nát tan trên biển, đầu người trôi nhấp nhô, cô gái lõa lồ điên loạn trên boong tàu. Sóng biển đỏ ngầu máu.
6h sáng 30/4 gia đình Thơ Thơ cùng những người bạn ở đài Voa xục xạo tin tức trên radio, lúc đó họ mới biết đêm qua phi trường Tân Sơn Nhất đã bị pháo kích dữ dội, và họ đã bị bỏ rơi.

Cũng sáng sớm hôm ấy, ba Vũ lái xe chở cả nhà thoát thân đến phi trường Tân Sơn Nhất, Vũ sợ hãi nhìn người thanh niên lái xe honda mặc đầy máu la lớn “tụi nó chiếm Tân Sơn Nhất rồi”, ba Vũ tuyệt vọng quần xe khắp nẻo đường Sài Gòn mong thoát thân, nhưng cả nhà không biết rằng hai tuần sau ông sẽ mất, nhà Vũ rồi sẽ bị tịch thu, khu biệt thự ở Thủ Đức cũng sẽ không còn nữa.

Cũng sáng hôm ấy, chiếc xe chở gia đình tôi vào cửa ngỏ Sài Gòn lánh nạn cũng là lúc Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng, mẹ sợ hãi khóc nức nở ngày miền Nam sụp đỗ, ba chết lặng ngồi im không nói một lời, chị em tôi ngơ ngác nhìn bầu trời trong xanh.
Với chúng tôi những người miền Nam ngày đó, “thế giới sau 30 tháng 4 không rõ ngày tháng nữa”.

Tháng 4 năm 2021

Bạn tôi nói, hè này sẽ trở về thăm quê hương, lâu rồi không biết có còn nhận ra ai, bạn lo lắng, không biết tụi trẻ sau này có biết vì sao tụi mình ra đi, vì sao đất nước mình như vậy?

Thời hậu chiến và sau hậu chiến đói khổ triền miên, cay đắng, đau đớn rồi cũng lùi vào quá khứ, thời mở cửa và hậu mở cửa cũng đang thay đổi hằng ngày, nỗi buồn, niềm đau rồi cũng sẽ lắng để tuổi trẻ ngày nay có một niềm tin mới, một cuộc đời mới.

Sáng nào tôi cũng ra biển sớm, trăng non vẫn còn nằm chếch về hướng Tây.

Mùa này, buổi sáng công viên đã nhộn nhịp. Điệu cha cha cha tươi trẻ của các cô tập nhịp điệu làm tôi nhún nhảy theo, đi lướt qua sân bóng chuyền của mấy ông bà trung niên, là góc sân bóng rổ của các nhóc tuổi teen. Sáng nay lá bàng rụng đầy lối, làm các cô quét rác vừa quét vừa than, thỉnh thoảng tiếng chổi sàn sạt làm tụi chim sẻ đậu bên lối cỏ bay vút lên.

Xuống bậc cấp, tôi đi bộ ven bờ. Cát ẩm mịn dưới đôi chân trần, tôi nghe tiếng cát mềm vỡ xốp dưới bàn chân, dấu chân còng khắp bờ cát, những con còng gió vụt thoáng vụt hiện nhanh như cắt. Biển mát lạnh, sáng nay sóng lớn làm bờ cát dựng đứng như bức tường thành. Và không gian khoáng đãng của đại dương bao trùm lấy tôi. Trên cao bầu trời trong vắt, mùi của biển mặn nồng.

Mặt trời ửng hồng nhô trên đầu núi, nơi ông Trần Hưng Đạo tuốt gươm về phía Bắc, khi đi bộ dọc bờ biển trở về, một cảnh tượng làm tôi chú ý. Phía xa tôi là hai người phụ nữ đứng lặng dưới con sóng, cả hai quay mặt nhìn thẳng ra biển như đang tưởng niệm người đã khuất. Người đàn bà luống tuổi tóc hoa râm búi cao, mặt quần lĩnh đen áo bà ba tím, người phụ nữ bên cạnh có lẽ tầm 40 tóc tém, khoác ba lô. Mới nhìn, ai cũng biết ngay họ không phải là khách du lịch đến ngắm cảnh biển. Nhìn cái cách họ chắp hai tay đứng cuối đầu, hoàn toàn bất động trong một khoảng thời gian. Tôi lặng người, có điều gì tràn ngập trong lòng tôi. Có phải họ là hai mẹ con từ xa đến? Biển đoạn này vắng, 46 năm trước trên bờ biển này sư đoàn 22 của lính Cộng Hòa đã tử nạn rất nhiều, trong số đó có ai là chồng, là cha của họ.

30/4/1975 tôi và gia đình có mặt tại Sài Gòn đúng buổi sáng chiến tranh kết thúc, bao nhiêu năm đã trôi qua. Từ một cô bé 12 tuổi, giờ đây tôi đã là một thiếu phụ trưởng thành. Nhìn lại những chặng đường thăng trầm của đất nước biết bao điều để nói. Cả hai miền Nam - Bắc máu đã đỗ nhiều rồi, xin đừng khơi thêm hận thù. Bạn bè tôi thắc mắc, sao tôi không viết cái gì nhẹ nhàng hơn, sao thường viết về chiến tranh, viết về người lính... có lẽ cô bé 12 tuổi di tản từ Quy Nhơn vào Sài Gòn trên quốc lộ 1 hơn một tháng trời đã chạy trên những xác người, đã chạm vào cái chết nên nó ám ảnh tôi đến suốt cuộc đời. Tình cờ, trong một lần nghiên cứu đề tài liên quan đến chiến tranh Việt Nam, tôi lật lại lịch sử, tôi tìm đọc tất cả các tài liệu viết về chiến tranh Việt Nam ở từ hai phía, chính từ đó tôi khám phá sự thật lịch sử Việt Nam không như tôi học, không như tôi nghe, sự thật và giả dối làm tôi kinh tởm. Điều đó, bắt tôi phải nhìn lại mọi việc, nhìn nhận lại mọi vấn đề.

Nói như ông Trịnh Công Sơn trên xác chết anh em sự vinh quang phải giấu mặt. Không ai ca khúc khải hoàn trên thịt xương của cùng người Việt Nam.
Chỉ mong rằng, những ngày tháng Tư này chúng ta hãy nói đến tình yêu thương để tương lai thế hệ trẻ bước vào đời bằng trí óc độc lập, biết lắng nghe và biết phản biện, biết tự tin trên đôi chân mình hội nhập cùng thế giới, thoát khỏi quá khứ tật nguyền.

Tôi hy vọng vì một thế hệ trẻ tươi sáng hơn.

BAN MAI
Quy Nhơn, 4/2017, chỉnh sửa tháng 4/2021
--------------
Tham khảo tài liệu:
* “30 tháng 4 nhìn từ miền Nam”. Tạp chí Hợp lưu số 82, năm 2005, Cali, USA.
- “Mở tương lai” – Đặng Thơ Thơ
- “Cyanua chẳng mệnh chung” - Nguyễn Hương
* Sài gòn ngày lạ mặt – Trần Vũ
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
03 Tháng Hai 20255:45 CH(Xem: 610)
Lâu lắm rồi tôi không còn nghe được tiếng chuông chùa ngân lên mỗi buổi sáng thật sớm trong màn đêm còn dày đặc khi thành phố còn ngủ yên. Tiếng chuông ngân hiền hòa lắng lại không xôn xao lay động bởi những muộn phiền sót lại trong ngày. Ai trong đời lớn lên mà không có nỗi buồn vấn vương trong sâu thẳm, tôi cũng buồn cũng lẩn thẩn với vô vàn những khắc khoải riêng tư. Nhưng tiếng chuông chùa thanh thoát là cái nét, cái hồn quê hương cho tôi cảm nhận sự an bình.
03 Tháng Hai 20254:56 CH(Xem: 581)
Nhớ lại 50 năm trước, một điều dĩ nhiên là thế giới không phải như ngày hôm nay, nước Mỹ không phải như ngày hôm nay và người Việt ở Mỹ hay ở khắp các nơi cũng không hẳn là người Việt ngày hôm nay. Trong thời gian ấy, ít nhất hai thế hệ mới đã ra đời./ Nhớ lại 50 năm trước, đêm cuối cùng, một phép lạ đã đưa chúng tôi lọt được vào quân cảng Saigon và trèo lên được chiếc chiến hạm cuối cùng đang nằm ụ, bỏ nước ra đi. Những ngày dài chen chúc nhau trong một con tầu chết máy trôi trên biển mãi mới đến được đảo Guam. Những ngày lang bạt, tất tưởi rời trại này qua trại khác, cuối cùng được đưa vào vào đất liền, và tạm trú tại Camp Pendleton trại Thủy Quân Lục Chiến miền Nam Cali. Trại trải dài hàng cây số, với hàng trăm căn lều vải đón nhận hàng trăm ngàn người tị nạn.
03 Tháng Hai 20252:18 CH(Xem: 638)
Tấm hình ai đó chụp nhà văn Vũ Thư Hiên trở về Tổ quốc mình ôm bó hoa với nụ cười sáng rực trước Tết Dân tộc khiến không ít người dù đang lo âu, buồn bã bởi gia cảnh & thế sự cũng chợt cảm thấy lòng được ấm áp đôi chút… Người sở hữu nụ cười quý giá và hiếm hoi ấy là người từng trải qua bao giông tố của số phận, đã tiếp nối một cách xót xa dòng văn “lưu vong” bắt đầu từ cụ Hồ Nguyên Trừng với “giấc mộng của ông già nước Nam” (Nam ông mộng lục) nhiều thế kỷ trước…
27 Tháng Giêng 20253:02 SA(Xem: 1080)
"Thời gian tựa bóng chim câu. Nó đi đi mãi không chờ đợi ai..." Bây giờ là những ngày cuối cùng của năm. Tôi chuẩn bị đón năm mới tại Sài Gòn thành phố mới của con và cháu Ngoại.
14 Tháng Giêng 202511:42 CH(Xem: 1275)
Tết không đơn thuần là cột mốc đặc biệt của tháng năm ghi dấu nơi tờ lịch mà là một phần của tâm thức tồn tại vĩnh viễn bên trong hồn người. Chỉ cần đến tháng chạp nó thức dậy những kỷ niệm tưởng tạm ngủ yên suốt gần một năm qua và gửi gắm những ước muốn vào năm mới với biết bao hy vọng mong chờ...
03 Tháng Giêng 20252:30 CH(Xem: 2453)
Tôi bị ám ảnh triền miên bởi những hình tượng ốm đau, kiệt quệ. Những lặng lờ thấp thỏm, sợ hãi đợi chờ cho một ngày cuối cùng, chấm hết… Nên đã rất ít khi tôi còn dám thăm hỏi ai thêm về chuyện thở ít, thở nhiều hay đã gần ngưng thở. Anh Khánh Trường mỗi khi tôi nhớ đến, phải là hình ảnh của một giang hồ. Một tay chơi luôn cười cợt, ngạo nghễ với đời, để nếu cần, đang ngồi café cứ quăng đại chiếc ghế lên trời cho hả cơn giận dữ. Dễ thương và may mắn nhất là anh có được những tiếng cười xòa thông cảm, những tiếng cười phá chấp từ bè bạn.
26 Tháng Mười Hai 20244:38 CH(Xem: 2466)
Sáng thứ bảy, như đã hẹn mình và Ánh Loan (Phú Nhuận) tập trung tại nhà Thanh Hương (quận 1). Khung cảnh khu vực này thật đẹp. Phố xá sang chảnh lại có cảm giác yên bình. Khúc lộ Đặng Dung là một con phố như bao con phố trung tâm của SG nhà cửa san sát kiểu dáng đều rất đẹp. Cả dãy phố nhà nào cũng có một giàn hoa giấy hay những loại hoa gì đó đủ màu sắc, góp phần tạo nên vẻ đẹp, văn minh, thanh lịch, tao nhã cho khu phố này.
24 Tháng Mười Hai 202412:04 SA(Xem: 2218)
Tôi là người ngoại đạo, nhưng bạn bè thân hữu từng kết giao là giáo dân rất nhiều. Họ là những con dân của Chúa. Hôm nay, Giáng Sinh cận kề, nghĩ về các thân hữu.
18 Tháng Mười Hai 20246:46 CH(Xem: 2266)
Cuối thập kỉ 60 hay đầu đầu 70 gì đó. Bố tôi, một nhân viên khí tượng tại phi trường Nha trang, có kể lại về câu chuyện về ngày Đại hội không quân của của câc nước Đông Nam Á, mà ông được tham dự. Theo ông, trong các đội bay, ông hết lời tán thưởng đội bay của nước Trung Hoa dân quốc ( Taiwan) đã có những phi trình biễu diễn thật đẹp ngoạn mục, cùng những màn nhào lộn chết người gần như đạt đến đến giới hạn của đỉnh cao sức chịu đựng của phi công chứng tỏ sự dày công tập luyện. Còn về đội tuyển Cao ly, ông nhận xét cùng cái trề môi " Bình thường!"
10 Tháng Mười Hai 20244:55 CH(Xem: 2760)
KHÔNG HỌC Y KHOA NỮA: TS NGUYỄN DUY CHÍNH, Little Saigon, California 21.11.2024: Là một nhà sử học Việt Nam nghiêm túc, các trang viết của Anh ND Chính bao giờ cũng là một nỗ lực đi từ nguồn tài liệu gốc từ kho sử liệu Trung Hoa, do Anh rất giỏi chữ Hán – mà Anh tự học, nên Anh có thể đáp ứng được yêu cầu nghiêm khắc này. Và rồi nhân đọc một bài viết trên mạng, nói tới vai trò quan trọng bất ngờ của AI/ ChatGPT trong Y khoa, Anh ND Chính đã viết cho tôi và các Bạn – dĩ nhiên, ai cũng biết đó là một câu nói đùa, với một tiêu đề diễu cợt: "Thất nghiệp đến nơi rồi… Hãy học AI chứ đừng học Y khoa nữa "