- Tạp Chí Hợp Lưu  18939 Magnolia St. Fountain Valley, CA 92708 - USA Điện thoại: (714) 381-8780 E-mail: tapchihopluu@aol.com
Tác Giả
Tìm đọc

SỰ TIẾP NỐI CỦA “LEVIATHAN”: THỜI ĐẠI TRỐNG VẮNG TÌNH NGƯỜI

18 Tháng Hai 20224:41 CH(Xem: 7737)

maxresdefault-1513993260590


SỰ TIẾP NỐI CỦA “LEVIATHAN”:     
THỜI ĐẠI TRỐNG VẮNG TÌNH  NGƯỜI   
  
 Xem bộ phim Nga “Chống lại Tình yêu” ("Нелюбовь", 2017)     

Mai An Nguyễn Anh Tuấn     

 

Đó là cảm xúc mạnh nhất, là ấn tượng bao trùm trong tôi về bộ phim Nga “Chống lại Tình yêu” trên FB Khoanglangnuocnga, kể từ những cảnh dài không âm thanh ở đầu phim do máy quay lặng lẽ trượt qua hồ với những cây cối chìm trong băng tuyết, dưới mắt một cậu bé - tới cảnh cuối, sau cảnh tờ rơi tìm trẻ mất tích dán cột bê tông phủ tuyết, lại trở về cảnh đầu phim tựa trong thời tiền sử, giống như ở bộ phim "Leviathan" của chính đạo diễn bộ phim này: Andrey Zvyagintsev!

 

Bộ phim xoay quanh câu chuyện tấn bi kịch của một gia đình trẻ, và lý giải nguyên nhân cậu bé Alyosha đã bỏ nhà ra đi bởi không chịu đựng nổi sự hành hạ tinh thần khi thấy bố mẹ cãi nhau, lăng mạ nhau công khai như những kẻ thù địch, như đó là cách hữu hiệu và mau chóng thoát khỏi nhau để tìm đến Tình yêu “đích thực” của mình… Điều này, nhà phê bình phim người Nga Anton Dolin đã phân tích khá rõ trong bài viết “Chống lại Tình yêu - Bộ phim về sự trống rỗng” ở một tạp chí Điện ảnh: “Họ dường như sợ cô đơn và muốn có sự dịu dàng, quan tâm, ấm áp. Thật ra nhu cầu đó chính là sự tự lừa dối bản thân. Tình yêu của họ là một dạng ích kỷ lý trí, muốn giũ bỏ mọi yếu tố không cần thiết trong cuộc sống cũ. Vô cảm là biện pháp để quên đi mọi cảm xúc, và nếu được, hãy cứ sống mà không cần đến những cảm xúc” (Phan Bạch Yến dịch, FB Khoanglangnuocnga).

 

Nhưng theo tôi, nội dung ý nghĩa bộ phim không chỉ giới hạn ở đó; và nhà phê bình danh tiếng nọ chắc đã cố tình lờ đi điều này: các tác giả phim không muốn chỉ làm một phim tâm lý về sự tan rã gia đình, sự chạy theo tình cảm ích kỷ cá nhân, sự vô cảm trong quan hệ mẹ con, cha con, vợ chồng - dù họ đã làm được điều đó một cách sinh động, đầy thuyết phục - mà còn tham vọng “vẽ” lên một lối sống hiện đại đáng ghê sợ đang biến người ta thành những “robot” biết suy nghĩ: đó là sự dửng dưng của con người trước số phận của đồng bào, đồng loại. Tâm hồn họ tựa những tòa nhà bỏ hoang mà trong phim chúng bộc lộ tính biểu tượng âm thầm. Đây mới là thông điệp của đạo diễn: từ một bi kịch gia đình, bộ phim đã khái quát bi kịch của cả xã hội, gióng lên hồi chuông cảnh báo về hiện trạng người với người quay lưng lại với nhau; sự vô cảm từ những mối quan hệ thân thiết nhất trong gia đình sẽ dẫn đến sự hoang lạnh tình người toàn xã hội. Giữa một thế giới đầy bất ổn, những nạn nhân khốn khổ đang tự chèo chống một mình trong hoạn nạn liệu có cơ hội nào nhận được sự cảm thông từ bên ngoài, từ những người không cùng máu mủ, cùng dân tộc? Bộ phim đã vượt khỏi tầm một phim tâm lý xã hội bình thường để mang trong nó một cách đầy rung cảm ý nghĩa chính trị - xã hội lớn rộng, sâu sắc.

 

Xin hãy nhớ một trường đoạn phim nhiều ý nghĩa gần cuối phim: tại nhà Masha - cô người yêu của Boris, bà mẹ gạ con gái tìm cách moi tiền chồng mới để mở rộng diện tích, bởi “chỗ chúng ta ở đây chật như hũ nút” (cũng là kiểu người mẹ ích kỷ và ác nghiệt của Zhenya); cũng lúc đó, tại nhà chồng mới của Zhenya - mẹ chú bé đương mất tích, trên TV đang có một phóng sự truyền hình về cuộc chiến tranh đang diễn ra ở Ukraine, các thành phố làng mạc bị phá hủy, hàng ngàn người chết, bánh mỳ phát miễn phí trộn với những thi thể bị xé nát, với lời kêu thét phẫn nộ trong nước mắt của một nữ công nhân: “Vì cái gì mà chúng tôi phải chết?”

 

Đôi vợ chồng mới đang chăm chú theo dõi thời sự kia đâu có thể ngờ rằng: đó là câu hỏi thét vào mặt tất cả những người đang sống yên bình, ấm áp, no đủ nơi có bể bơi và dụng cụ thể thao cao cấp - trong đó có họ, những người đã vô tình đứng vào hàng ngũ những kẻ dửng dưng hưởng thụ trước bao số phận bất hạnh, và chồng thêm vào nỗi bất hạnh kia bằng chính sự lạnh lẽo tình người của họ! Sự bất ổn, nỗi đau khổ của nhân loại sẽ còn tiếp diễn, những em bé ngây thơ sẽ còn bị mất tích, bị ném vào lò thiêu người của bọn phát xít mới, nếu như những người lớn đang tạm sống ở nơi yên ổn cứ rúc đầu trong nhu cầu cá nhân ích kỷ như một thứ “ung thư tinh thần” tới hồi vô phương cứu chữa! Chiến tranh, xung đột sắc tộc - tôn giáo, những lò lửa mới của lòng tham vô độ thời hiện đại sẽ còn đắc thắng khi tìm được “đồng minh” của chúng là những “Philixtanh” đời mới, những kẻ chỉ sống cho bản thân mình, trái tim băng giá trước nỗi khổ đau nhân loại - họ là sản phẩm của một thời đại khô cạn tình người, trống vắng tình thương, và họ cũng tham gia vào sự sinh sôi nảy nở của “con quái vật tinh thần” thời đại, khủng khiếp chẳng kém “Leviathan” mà trong đó, mọi giá trị cao quý của Con người đều trở thành vật mua bán - đổi chác! Ngay từ đầu phim, hình ảnh chú bé Alyosha một mình lang thang đi giữa một vùng ngoại ô Moskva ngập trong tuyết trắng đã gợi cho người xem sự cô đơn cùng cực của trẻ thơ giữa một bối cảnh thiên nhiên buốt giá; và tới kết phim, hình chú bé ấy trên tờ rơi tìm kiếm cùng dải lụa mỏng phất phơ mà cậu từng ném trên ngọn cây là còn nhắc nhở tới sự tồn tại của cậu, đã thực sự cứa vào lòng người về nỗi đau trước sự trơ trọi của cậu giữa cuộc đời lạnh giá - trong đó Tình thương đã bị cướp giật, bị đánh mất…

 

Mai An Nguyễn Anh Tuấn

 

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
06 Tháng Ba 202211:33 CH(Xem: 8531)
Vào thứ Tư, 2 tháng Ba, 2022, Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc đã bỏ phiếu đại đa số lên án nước Nga xâm lược Ukraine (bắt đầu từ 24 tháng Hai, 2022). Trong số 193 nước hội viên, 141 nước đã bỏ phiếu thuận, yêu cầu Mạc Tư Khoa phải chấm dứt chiến sự và rút quân ra khỏi lãnh thổ Ukraine. Trong số năm nước bỏ phiếu chống, tất nhiên dẫn đầu là lá phiếu của Nga, quốc gia gây chiến, và bốn nước khác là Belarus—đồng minh thân cận nhất của Nga— sau đó là Bắc Hàn, Eritrea và Syria. Tất cả năm nước này đều là những chế độ độc tài toàn trị. Điều đáng chú ý hơn cả là trong các lá phiếu trắng của 35 nước (có 12 nước không bỏ phiếu), dẫn đầu là Trung Cộng, có cả một quốc gia mang tên nghe khá kêu là nước Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam.
11 Tháng Hai 20224:35 CH(Xem: 9374)
Bắc Kinh có khả năng dùng “vũ khí nước” như một đòn ngoại giao bắt 25% dân số thế giới làm con tin / holding hostage. Khác với những hồ chứa đập thuỷ điện, vừa giữ nước vừa xả nước, Sông Cờ Đỏ là một chiến lược đổi dòng lấy nước – có nghĩa là 100% lượng nước này sẽ bị mất đi – không bao giờ được đền bù, đối với các quốc gia hạ nguồn. [1]
24 Tháng Giêng 202210:09 CH(Xem: 8229)
Nguyễn Du từng viết: Tri giao quái ngã sầu đa mộng - Bạn bè thân thiết lấy làm lạ rằng sao ta hay sầu nhiều mộng? Và ông trả lời luôn: Thiên hạ hà nhân bất mộng trung - Nhưng thiên hạ ai là người không ở trong mộng? (Ngẫu đề). Ông tuyên bố: Trần thế bách niên khai nhãn mộng - Cuộc trần thế trăm năm chỉ là giấc mộng khi mắt mở, và: Mộng trung minh phân kiến - Nay trong mộng thấy rõ ràng (Ký mộng)(1).
05 Tháng Giêng 20228:41 CH(Xem: 8990)
Dẫn nhập – Chiến tranh, không phải là chấp nhận hiểm nguy, không phải là chấp nhận giao tranh. Ở một thời khắc nào đó, với người chiến binh, là sự chấp nhận thuần túy và giản đơn cái chết. La guerre, ce n’est pas l’acceptation du risque, ce n’est pas l’acceptation du combat. C’est, à certaines heures, pour le combattant, l’acceptation pure et simple de la mort. A. de Saint-Exupéry (Pilote de guerre)
01 Tháng Giêng 20224:09 CH(Xem: 10984)
Bắt đầu sau năm 1975, những thế hệ sinh ra và lớn lên ở Việt Nam không hề biết đã từng có một nền văn học nghệ thuật Miền Nam vô cùng gía trị với nhiều thể loại “trăm hoa đua nở”, đề cao tự do, dân chủ, với ý thức khai phóng, nhân bản, theo kịp trào lưu thế giới. Thế nhưng, ở một nơi xa kia, có một ông già gầy gò, ốm yếu, tóc bạc hàng ngày đến thư viện các trường đại học ở Mỹ để photo các tài liệu về văn chương Miền Nam Việt Nam, hàng ngày ông “ngồi khâu lại di sản”, vá lại một nền văn học đã bị đốt cháy trên chính quê hương mình, tự mình thành lập tủ sách di sản văn chương Miền Nam nhằm lưu giữ, chia xẻ lại cho đời sau, đó là nhà văn Trần Hoài Thư.
28 Tháng Mười Hai 202110:43 CH(Xem: 9524)
Cuộc triển lãm này nêu ra luận điểm rằng bản chất nội tại của sự sống và của tất cả các sinh vật là không đồng nhất, mà đúng hơn là được kết cấu bằng nhiều mối tương quan dị biệt để tạo ra Cái Khác. Luận điểm này, vì thế, đã phá vỡ mọi tôn ti dựa vào những khái niệm áp đặt về bản sắc và tính đồng nhất.
15 Tháng Mười Hai 20219:00 CH(Xem: 9411)
Dohamide, người gốc Chăm, sinh năm 1934 tại làng Katambong, Châu Đốc (An Giang), có thêm ba bút hiệu nhưng ít được biết đến: Linh Phương, Châu Giang Tử, Châu Lang. Khi Dohamide có bài viết đầu tiên “Người Chàm tại Việt Nam ngày nay” đăng trên tạp chí Bách Khoa năm 1962, Chủ nhiệm Lê Ngộ Châu đã giới thiệu anh với độc giả như sau: “Bạn Dohamide, tác giả loạt bài sau đây, là người gốc Chàm, sanh tại làng Katambong, Châu Đốc (An Giang). Bạn đã có can đảm thoát ly những ràng buộc khắt khe của tập tục địa phương để lên thủ đô Sài Gòn vừa đi làm nuôi gia đình vừa đi học, và hiện nay bạn đã tốt nghiệp ở Học Viện Quốc Gia Hành Chánh. Ngoài tiếng Chàm là tiếng mẹ đẻ, bạn Dohamide biết nói và viết các thứ tiếng Việt, Pháp, Anh, Á Rập, Mã Lai, Cam Bốt, những thứ tiếng này đã giúp bạn Dohamide rất nhiều trong những thiên khảo cứu như trình bày với bạn đọc.” [Bách Khoa, số 135, 15/8/1962]
08 Tháng Mười Hai 202110:17 CH(Xem: 9173)
Chúng tôi xin được lấy tên thiên tiểu luận đặc sắc Một cuốn kinh về tình thương [12, tr.139] của nhà văn Lưu Trọng Lư làm nhân lõi cho nội dung bài viết này. Người viết vốn được mệnh danh là “nhà văn của tình thương” từ đầu những năm 30 của thế kỷ trước đã “chiêu tuyết” cho nhân vật từng bị phán xét là “đĩ đứng đầu” bằng những lời nồng nhiệt, đặc biệt nhận định Thúy Kiều là “kẻ có một mối từ tâm lớn” [13, tr.1690]. Và suốt từ khi Truyện Kiều ra đời đến nay, tình thương hay “mối từ tâm lớn” toát ra từ kiệt tác này cùng những giá trị nội dung tư tưởng nhiều mặt của nó đã/ đang được bàn luận sôi nổi, với nhiều lý thuyết cũ - mới chắc không bao giờ chấm dứt…
28 Tháng Mười Một 20219:39 CH(Xem: 9174)
Xem xong phim “LEVIATHAN”, tôi nhớ tới bộ phim màu Liên-xô “ILIA MUROMET” từ hơn nửa thế kỷ trước và chợt nghĩ: nhiều người có tuổi thơ đã từng say mê dán mắt trên màn ảnh bộ phim quay về một câu chuyện cổ tích Nga nọ, nếu hôm nay được xem bộ phim Nga hiện đại “LEVIATHAN” dựa theo câu chuyện về một quái vật thần thoại trong Kinh Thánh, chắc sẽ bàng hoàng, ngỡ ngàng đến đau đớn… Cái vẻ đẹp phi thường của dũng sĩ huyền thoại Nga chiến thắng rồng lửa nhiều đầu để bảo vệ hạnh phúc dân lành giờ đã biến mất tăm, chỉ còn lại trên đất nước hùng vĩ ấy sự thống trị & lộng hành của cái ác, sự giả dối đáng kinh tởm, trở thành lãnh địa của những kẻ ngang nhiên chà đạp lên quyền sống người lương thiện, bên đống xương mục của Cá Ông voi,Vua Biển cả - vết tích sót lại của một thời cổ tích tựa ánh tàn của mơ ước Con người từ ngàn xưa đang hấp hối…
18 Tháng Mười Một 20213:43 CH(Xem: 10939)
Tôi thường nghĩ, nước Việt Nam dù dưới chủ nghĩa nào cũng chỉ tạm thời, cái Vĩnh Viễn là mảnh đất do tất cả Dân Tộc dựng nên, cái đó mới tồn tại lâu dài, Vĩnh Viễn! Tôi nhìn mãi tấm hình chiếc cầu Mỹ Thuận, lòng thấy vui vô cùng. Thế là người Việt Nam thoát được cái cảnh “sang sông” phải lụy phà… Chúng tôi nhất quyết về Việt Nam dù không biết phía trước cái gì sẽ xảy ra cho mình. Nhưng dù sao, tôi cũng muốn an nghỉ ở Việt Nam nơi mình đã sinh ra và đã sống 60 năm trời! Tạ Tỵ [thư gửi Ngô Thế Vinh viết ngày 29.2 & 27.7.2000]