- Tạp Chí Hợp Lưu  18939 Magnolia St. Fountain Valley, CA 92708 - USA Điện thoại: (714) 381-8780 E-mail: tapchihopluu@aol.com
Tác Giả
Tìm đọc

Vi Thùy Linh, Nhục Cảm Sáng Tạo

13 Tháng Mười Một 200812:00 SA(Xem: 23174)

Vi Thùy Linh là nhà thơ của tình yêu. Trong tập Đồng tử, có chỗ Linh đã muốn thoát khỏi tình yêu để làm thơ khác, Linh muốn làm thơ trí tuệ, thơ nhân sinh, nhưng mọi cố gắng dường như đều đưa Linh về với khát vọng tình yêu, như thể tất cả mọi con đường đều dẫn về La Mã. Tình yêu là khởi điểm trong thơ Vi Thuỳ Linh, tình yêu là nguồn sáng tạo, là địa điểm xuất phát đẩy chữ đầu thai trong một cuộc đời mới. Mỗi chữ của Linh là một đứa con, là một khai từ nở tung thành thơ, những câu thơ như những lời kinh cầu, ứa máu:

Hoa mẫu đơn e lệ nở
Khai mạc đêm từ Linh
Những đứa bé ùa về chào đời
Bắt đầu vẽ chân dung Mẹ

Trong bóng tối mới tinh, vẫn bài ca hoang dã
Tôi ứa máu những câu thơ cầu siêu
Rách cằm ngã đêm đơn độc
Khe khẽ hoa Thùy Linh nở

(...)

Làm đoá Linh mẫu đơn
Nở tận cùng đến chết

Sinh năm 1980 là bài khai từ cho tập Đồng Tử, mang tính chất khai hoa, nở nhụy, và cũng là một cách mở trải hành trình sáng tạo bằng tình mẹ. Bởi: hoa mẫu đơn e lệ nở/ khai mạc đêm từ Linh: chính là lúc người mẹ mở cửa mình cho Linh vào đời. Hai hình ảnh mẫu đơn và từ Linh tuyệt hay: mẫu là mẹ, cho nên mẫu đơn vừa là tên hoa, vừa là mẹ cô đơn; mẫu đơn lại còn có nghiã đơn sơ là mẹ, hệt như Florence, vừa là hoa, vừa là người con gái, vừa là thành phố, vừa là thành phố đầy hoa (như Sartre đã từng phân tích). Rồi đến hai chữ từ Linh, từ là bắt đầu, vậy khai mạc đêm từ Linh là từ đây bắt đầu đêm Linh; đêm bắt đầu từ Linh, cũng là đêm linh bắt đầu; đêm thiêng bắt đầu. Nhưng từ còn có nghiã là chữ, vậy câu thơ khai mạc đêm từ Linh còn có nghiã là khai mạc đêm chữ của Linh; Linh khai mạc đêm chữ. Mà từ cũng là lời, cho nên khai mạc đêm từ Linh còn có nghiã là lời Linh bắt đầu từ đây, là những đứa con tinh thần của Linh ra đời từ đây.

Đêm người mẹ sinh ra Linh, cũng là đêm của Linh. Đêm mà những con chữ tuôn ra vẽ chân dung mẹ, cũng là đêm Linh bắt đầu khai sinh cho chữ, cho thơ Linh... Một câu thơ thật đơn giản nhưng có thể bóc ra nhiều tầng ý nghiã, nhiều lớp hình ảnh, nhờ hai chữ mẫu đơn và từ Linh. Tất nhiên hai chữ mẫu đơn và từ Linh này không thể dịch được. Bởi nếu chọn nghĩa này thì mất nghiã kia (cũng như Florence) và cũng không thể tìm được một chữ tương đương trong tiếng Pháp. Chúng ta thử đọc đoạn dịch của Cao Việt Dũng:

Timidement la pivoine éclot
Ouvrir la nuit, à partir de Linh
Les enfants qui demandent à naitre
Commencent à peindre leurs mères

Dịch từng chữ không sai. Nhưng những câu tiếng Pháp không còn lung linh ý nghiã như câu thơ tiếng Việt. Chữ mẫu đơn chuyển thành pivoine, không sai nghĩa, nhưng pivoine chỉ còn vẻn vẹn là đoá hoa, và chỉ là hoa mà thôi. Chữ từ khi chuyển thành à partir de, vẫn đúng, nhưng nó chỉ là một liên từ, tức là một cái gạch nối, không hơn không kém. Bốn câu thơ (dịch) trên bị đứt thành hai khúc:

- Hoa mẫu đơn nở/ Mở cửa vào đêm, từ Linh

- Những đứa bé đòi chào đời/ Bắt đầu vẽ chân dung mẹ.

Hai khúc này không có gì liên lạc với nhau. Bởi vì chữ mẫu đơn trong tiếng Việt không chỉ là hoa, mà còn là mẹ, nhờ chữ mẫu. Và vì là mẹ, cho nên khi nở ra, mẫu đơn mới sinh con, mới có những đứa bé chào đời. Chữ từ trong tiếng Việt, không chỉ là cái gạch nối, mà nó còn có nghiã là chữ, là lời; vì thế từ chính là đứa con của Linh, là chữ của Linh: từ Linh.

Ta thử đọc lại câu thơ Việt một lần nữa: Hoa mẫu đơn e lệ nở / Khai mạc đêm từ Linh / Những đứa bé ùa về chào đời / Bắt đầu vẽ chân dung Mẹ / Trong bóng tối mới tinh, vẫn bài ca hoang dã / Tôi ứa máu những câu thơ cầu siêu / Rách cằm ngã đêm đơn độc / Khe khẽ hoa Thùy Linh nở ... Làm đoá Linh mẫu đơn / Nở tận cùng đến chết

Những câu thơ trên đây đã vẽ chân dung một đời. Đời Linh. Linh sinh ra từ đoá mẫu đơn, rồi từ Linh, mới có thơ Linh, thơ Linh vẽ chân dung Linh: một đời mẫu đơn, ứa máu cho thơ đến... chết. Tất cả những điều đó, có thể Linh đã không chủ ý viết ra, nhưng những chữ của Linh nói lên như thế, đó là vô thức sáng tạo.

Nhưng bài thơ Sinh năm 1980 không phải chỉ có thế, còn có những đoạn Linh đã muốn thoát ra ngoài tình yêu, để viết về những chủ đề khác, về thế giới luân chuyển, về cõi nhân sinh, như trích đoạn sau đây:

(...) Đỉnh yêu độc đạo
Thơ chất con đường lửa
Phóng sinh ký ức ngàn năm bất lực
Xoá bỏ ức chế yếm thế luân chuyển 

Hoà huyết di truyền đại ngàn - biển cả
Tôi tự tin dòng máu chủng tộc
Cất tiếng của tôi
Theo ý muốn của tôi

Không kiềm chế (...)

Ta thấy ngay sự khác biệt giữa tự nhiên và khiên cưỡng, những lời trên lạc loài trong thơ Linh, chúng vụng về, khẩu hiệu, chúng sừng sộ bên cạnh đoá Thùy Linh đang nở. Những lời cường điệu như thế rất hại cho thơ, nhiều chữ chưa kịp tan trong dung môi nghệ thuật. Tập Đồng Tử bị chia đôi như thế: phần lớn những bài thơ hay nằm trong phần III, viết về tình yêu. Những đoạn thơ trí tuệ của Linh có nhiều câu không tự nhiên, dùng những chữ lớn mà rỗng. Có những câu thơ rất hay, bị lạc trong rừng rậm, um tùm những câu tầm thường như "hối hả khai hóa miền cằn cỗi để hồi quang trinh bạch, hối hả ôm chặt ngưòi đàn ông mong đợi", hoặc cường điệu như "đỉnh yêu độc đạo", "thơ chất con đường lửa", đôi khi mang ý tưởng cực đoan như "tôi tự tin dòng máu chủng tộc", chủng tộc thì có gì đáng nói ở đây? Sự suy tôn chủng tộc luôn luôn đưa con người đến những vực thẳm không lường được.

Đó cũng là nhược điểm chung của một số nhà thơ trẻ có tài, những poète-né, bẩm sinh, như Vi Thuỳ Linh, như Lynh Bacardi... nhưng chưa biết hoặc chưa kịp nhặt những câu thơ hay của mình ra khỏi dòng lũ ban đầu.

Hoàng Cầm, Lê Đạt đều đã kinh nghiệm thấy dòng lũ đầu ta cứ ghi, ghi hết, nhưng sau phải "travailler" lại tức là phải sửa, phải gạn lọc và tuyển chọn những câu nào hay nhất, những câu nào xứng đáng là thơ, mới giữ lại. Thời kỳ gạn lọc này mới thật vất vả, nó chứng tỏ sự nhậy cảm của người nghệ sĩ qua sự tự phán tác phẩm của mình. Bởi dù tài tình đến đâu, tất cả những gì viết ra, chưa chắc đã là văn, là thơ, mà còn phải phiên lọc lại qua giác quan nghệ thuật nữa.

Trở về với thơ Vi Thùy Linh, những câu thơ hay của Linh đều có tình, đều nặng tình, đều trữ tình, đều được tạo nên từ tình, một thứ tình cảm lãng mạn da thịt, đến cuồng si. Tình yêu trong thơ Linh là một thứ tình yêu không bao giờ đạt đích, một thứ tình chưa tìm tới bến, mà càng lao vào, càng mù mịt đơn côi. Tình yêu trong thơ Linh là thứ tình chưa thỏa, và chẳng bao giờ được thoả. Là sự phiêu lưu không bến, là liều lĩnh, là đi bể không kim chỉ nam:

Một mình trên thuyền với cánh buồm đỏ như trái tim căng trong lồng ngực

Vừa làm thuyền trưởng vừa là thủy thủ
Người không biết bơi liều mạng ra khơi ...
Kim la bàn theo hướng linh giác...
Hải âu lượn trong mắt biếc
Anh phía tâm ước của em
Thuyền dâng đỉnh sóng

(trích bài Say nắng).

Như thế, hướng Linh đi là hướng Anh, chữ Anh bao giờ Linh cũng viết hoa và giải thích đó là hướng tâm ước của em. Những chuyến đi của Linh là những chuyến căng buồm ra khơi của một kẻ liều mạng không biết bơi mà cứ lao mình vào biển cả.

Đường thơ là đường đời. Chẳng gần gụi cũng biết Vi Thùy Linh, người con gái ấy liều lĩnh, bản năng, tha thiết, là ốc đảo cô đơn, là con thuyền lao bừa lên đỉnh sóng.

Từ sự ra đi bất cần định hướng ấy, miễn có ảo ảnh là Anh, người con gái ấy đã tạo ra những câu thơ xuất thần, như:

Cắn giập cuống chiều
Bốn bề gió thốc
Nắng đen mặt người
Đất như ngừng thở
Khóc cười mệnh bạc
Em vẫn tìm Anh
Tìm trong bóng đêm
Tìm ngày rát nắng
Hơi thở cũng lạnh
Mặt trời mặt trời...
Ngày thì nhật thực
Đêm thì nguyệt thực
Sông thành sa mạc
Anh thì hư vô
Em quên tất cả
Quên cả tên mình
Quên cả tuổi mình
Quên cả lối đi
Chỉ còn nhớ Anh
Nam mô a di đà...

(trích Nhật thực).

Sự xông vào Anh gây sửng sốt và ái ngại. Một hình ảnh lạ lùng: "Cắn giập cuống chiều". Đừng lầm là cắn giập cuống chiếu ( J’écrase des dents les brins de natte) như Dương Tường dịch. Tất cả sức mạnh của câu thơ nằm trong chữ giập và tất cả bao la của câu thơ nằm trong chữ chiều, táo bạo khác thường. Chữ chiều đã dựng nên tầm vóc câu thơ và nhà thơ: nếu cắn giập cuống chiếu chỉ là hành động tầm thường, nhỏ nhoi của người con gái hờn dỗi, thì cắn giập cuống chiều là ý thức siêu hình, đưa nàng vào với thời gian và không gian, làm cho nỗi nhớ, nỗi thống khổ trở thành bao la bất tận. Làm sao cắn được chiều, lại còn cuống chiều nữa, một hình ảnh siêu thực tuyệt đẹp chưa từng thấy. Rồi từ chữ chiều phù thủy ấy, bài thơ đi thật nhanh, như những lời niệm Phật, nhưng không niệm với tốc độ ni cô mà là tốc độ của gió, của lốc, của lũ, dồn dập bão táp. Lời thơ đi vào không gian, đến với vũ trụ, làm đen mặt trời, nhật nguyệt hoang loạn, huyền ảo, chúng ta đọc lại lần nữa, đọc thật nhanh: Cắn giập cuống chiều / Bốn bề gió thốc / Nắng đen mặt người / Đất như ngừng thở / Khóc cười mệnh bạc / Em vẫn tìm Anh / Tìm trong bóng đêm / Tìm ngày rát nắng / Hơi thở cũng lạnh / Mặt trời mặt trời.../ Ngày thì nhật thực / Đêm thì nguyệt thực / Sông thành sa mạc / Anh thì hư vô / Em quên tất cả / Quên cả tên mình / Quên cả tuổi mình / Quên cả lối đi / Chỉ còn nhớ Anh / Nam mô a di đà...

Nếu Nhật thực là trạng thái khủng hoảng vì yêu, đụng đến tâm Phật, đến độ nhật nguyệt phải hoảng sợ thối lui, tất cả đều chạy, đều biến mất đi, đất trời ngưng thở, thiên nhiên biến dạng, con người hư vô, con người mất trí... thì bài Cất giấu bày ra một bối cảnh tĩnh lặng, câm nín, tất cả đều tồn tại trong trạng thái vô âm, đau xót đến bàng hoàng:

...Anh đi xiên qua em- bóng nghiêng đơn độc
Những mùa tuyết buông mình vì sự trong trắng của em
Đàn chim di thê mải miết tìm phương ấm
Em một mình với khu vườn câm

Câm tiếng hoa- tiếng chim hót sương rơi- tiếng lũ sâu cựa mình trong lá- bầy giun hành quân giữa các luồng rễ -những quả trứng thằn lằn vất vưởng -tiếng quả đang chín lệch mùa

Tất cả bị câm khi em giam tiếng khóc sau cánh môi cắn chặt...

Em như mùa thu đi
Lá vàng theo lối tóc
Anh mong đến Xuân gần nhất
Mưa mọc theo theo đường cây
Khu vườn không bao giờ câm tiếng nữa...
Hãy giấu em vào cơ thể Anh!..

(Cất giấu).

Nỗi đau cất giấu âm thầm trong tâm não, là những giọt nước mắt không rơi ngoài tim mình như lời thơ Thanh Tâm Tuyền. Đây là lời gọi của Lolita đầy nước mắt: Hãy giấu em vào cơ thể Anh! Đây là cõi tĩnh lặng bão tố: em giam tiếng khóc sau cánh môi gắn chặt. Những chữ giam, chữ giấu, thật đắt giá, chúng lũy thừa đớn đau, lũy thừa tuổi thơ, chúng làm nổi bật toàn bộ cái không gian tuyệt vọng, không gian bị nhốt, không gian bị câm, cỏ cây muôn vật á khẩu. Trong không gian tật nguyền ấy chỉ còn lại một mình Lolita ngồi im, lẩm nhẩm đếm thầm trong đầu: em một mình với khu vườn câm/ câm tiếng hoa / tiếng chim hót/ sương rơi/ tiếng lũ sâu cựa mình trong lá / bầy giun hành quân giữa các luồng rễ/ những quả trứng thằn lằn vất vưởng/ tiếng quả đang chín lệch mùa/ tất cả bị câm khi em giam tiếng khóc sau cánh môi gắn chặt/ hãy giấu em vào cơ thể anh... Hoạt cảnh câm này là một bản nhạc buồn huyền bí, nhạc vô âm, nhạc không lời, nhạc thầm của tiếng sâu cựa mình, của tiếng quả chín lệch mùa, của tiếng giun hành quân, nhạc tâm linh đã đạt đến cực điểm nhức nhối: vì tiếng khóc bị giam, cho nên nó mới tiết ra những tiếng đau bên trong, tiếng đau thầm nín, như thế. Thơ Linh đặc biệt vì có những tiếng câm như vậy. Bài Solo có một tiếng câm kinh hoàng khác, trong một hoàn cảnh khác:

"Tiếng ú ớ làm tôi ớn lạnh
Sao người câm không cam phận bặt âm?"

Tiếng ú ớ của người câm đã đành là tạo trong ta sự thương cảm, nhưng chính câu hỏi: sao người câm không cam phận bặt âm? mới làm ta ớn lạnh tâm hồn. Sự cam phận im lặng của người câm là tự nhiên, nó đã trở thành luật; nhưng chính chữ sao ở đầu câu đã làm cho cái luật vững như bàn thạch ấy bị đặt dấu hỏi. Chữ sao ấy vừa là niềm tuyệt vọng tối hậu, vừa là sự cam phận cuối cùng: cam phận bặt âm; nhưng nó cũng khơi nên niềm hy vọng bởi còn có người dám đặt câu hỏi về cái luật oan khiên ấy. Trong không khí hiện tại mà Linh và các bạn cầm bút trẻ đang sống, câu hỏi này vừa quyết liệt, vừa là cội rễ của tất cả những câu hỏi khác về nhân quyền, về sự cam phận nhắm mắt đưa chân, về sự phục tùng vô điều kiện.

Rồi sau đó Linh viết:

"Ngày ướm đêm giục em tận hiến
Chảy sâu vào em nguồn nóng thiêng liêng
Nàng gọi đôi từ căn phòng đơn độc
Mưa ấm lên bầy chim về lại
Cánh rừng dẻ nẩy hạt từ tâm
Bầy đom đóm cầu may trời sao sáng
Người câm vẫn ú ớ kinh hoàng...
Em giấu anh toàn bộ nước mắt mình
Còn lại tất cả em và tình yêu-Anh thu nạp
Tình yêu cứu vớt chúng ta khỏi đau thương, đớn hèn và tha hoá
Cả thành phố bỗng lộng lẫy nhiệm màu như bài thơ đá trắng
Không solo... 

Tiếng tình trong tâm người đàn bà trẻ này là những tiếng đau thống thiết, tiếng đau như đến từ thế kỷ trước, chất lãng mạn tràn đầy, nhưng cái đau này không platonique, không yêu chay, đau chay, như trong thơ lãng mạn, mà là cái đau của thịt da bị hối thúc, bị đòi đoạn, bị khẩn trương, cấp thiết:

Đỡ lấy em, khắp trần gian những chuỗi nước mắt
Vẫn tìm Anh suốt dọc thanh xuân những tinh mơ những chiều lạnh lẽo
Vẫn tìm Anh giấc em hoảng hốt...
Những ngón tay chìa khóa mở chiêm bao
Những ngón tay cóng buốt cào vào cằn cỗi...
Những con chữ nẩy hạt dưới da
Những con chữ hòa máu em vào Anh
Khao khát mở đường cong hợp cẩn
Một ngày ra đi như Anh
Nhiều năm ra đi như Anh
Làn môi thành làn nước...
Chúng ta trằn trọc đếm đêm
Chúng ta nuốt khan tiếng rên...
Chúng ta nối vào nhau, bí ẩn và hoang lộng.

(Trích Mùa tình)

Cái đau tình yêu đã giao hợp với cái đau sáng tạo, trong một cuộc làm tình thống khổ chưa bao giờ thấy: Những ngón tay chìa khóa mở chiêm bao/ Những ngón tay cóng buốt cào vào cằn cỗi... Những con chữ nẩy hạt dưới da / Những con chữ hòa máu em vào Anh / Khao khát mở đường cong hợp cẩn. Và cái đêm hợp cẩn này kỳ lạ, kinh hoàng: nó là sự giao thoa giữa khoái lạc hợp cẩn và sự đớn đau rách da rách thịt của người mẹ lúc lâm bồn, khai sinh con. Con-Chữ. Cho đến nay, chưa có nhà thơ Việt nào đã tạo được những chiều kích sâu xa đến thế về sự khai nhụy, nở hoa trong tình yêu và sáng tạo. (Chú thích: câu đầu, chính của Linh là: Những ngón tay chìa khoá tự mở chiêm bao, chúng tôi thấy chữ tự không cần thiết và làm nặng câu thơ, nên đã mạn phép Linh tạm bỏ chữ tự đi).

Thơ tình của Linh, do đó, không chỉ là thơ tình, ngay từ bài đầu trong tập Đồng tử (sinh năm 1980) đã là bản tuyên ngôn: thơ là sự hợp cẩn giữa tình yêu và sáng tạo, trong thống khổ và hạnh phúc. Linh còn làm đổi giống những biểu tượng vĩnh cửu: người ta thường gọi Em là nàng thơ. Bây giờ chàng thơ của Linh là Anh, và Sáng tạo là một cuộc làm tình thống khổ đầy nước mắt:

Ước gì nước mắt tạnh!
Ước gì em dệt Anh (Valentine)

Còn lời ước nào đớn đau hơn Ước gì nước mắt tạnh! Còn cứu cánh nào tinh túy và lớn lao hơn Ước gì em dệt Anh! Đó là cứu cánh sáng tạo: Anh, chính là chàng thơ, chính là nguồn sáng tạo của Linh, Vi Thuỳ. Anh do Linh sáng tạo ra, nhưng Anh cũng là mục đích cuối cùng mà Linh chưa đạt tới. Anh là cái gì không bao giờ Linh đạt tới, bởi nếu Linh đạt tới thì sẽ chấm dứt. Nếu Linh đạt tới mục đích sáng tạo, thì Linh sẽ không làm thơ nữa, Linh không sáng tạo nữa. Cho nên suốt đời Anh sẽ làm kim chỉ nam, gợi Linh toát ra những lời thơ đầy nhục cảm:

Cô đặc em đêm đen
Cóng đường môi thở.

Anh là niềm yêu không bao giờ thoả, là nhục cảm cô đọng, nhục cảm bị dằn lại, cóng lại, bị nén xuống, nhưng không cam phận bặt âm:

Chúng ta trằn trọc đếm đêm
Chúng ta nuốt khan tiếng rên (Mùa tình).

Linh, Lolita khờ dại, hung hãn xông vào Anh trong tư thế chiếm đoạt vô thức. Linh tạo ra nhục cảm sáng tạo mà tình và chữ, nhục dục và ngôn ngữ hoà tan trong động thức tình yêu. Nhục cảm sáng tạo từ Linh, sẽ còn ngây thơ, quẫy động, đầy nước mắt, mãnh liệt không chịu nhượng bộ bất cứ một áp lực đạo đức hay chính trị nào. 

Thụy Khuê
Tháng 5/2006

 
(trích bài Sinh năm 1980).
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
07 Tháng Hai 20242:19 SA(Xem: 2781)
Bài này, “Cái Tôi kỳ việt và Âm bản Thành phố/Tình yêu trong thơ tự do Thanh Tâm Tuyền”, được phát triển, bổ sung và mở rộng từ bài viết gốc năm 1986, với tựa “Thanh Tâm Tuyền, người thi sĩ ấy”, theo tinh thần tựa đề “L’Homme, cet Inconnu” (1935) (Con Người, kẻ Xa Lạ ấy) của Alexis Carrel (Nobel 1912). Một vài chủ đề đã được đưa vào, hay tô đậm, qua một cái nhìn hồi cố và tái thẩm, để làm đầy đặn và làm rõ hơn các đường nét về thơ Thanh Tâm Tuyền, vốn, trong bản gốc nguyên thuỷ, đã được vạch ra nhưng chưa được khai thác kỹ.
07 Tháng Hai 20241:35 SA(Xem: 2705)
Người ta thường chỉ nói về thơ Thanh Tâm Tuyền ở cái thời tuổi trẻ của ông, và gần như không có ai nói kỹ (hoặc tương đối kỹ) về tập “Thơ Ở Đâu Xa”, kết tinh bởi những bài thơ thời sau này của Thanh Tâm Tuyền, đặc biệt là thời ông đã đi qua những hào quang của tuổi trẻ mình, và cũng là thời mà ông đang đi vào, đang đi qua những hiện thực sống động nhất, theo một nghĩa nào đó, của thân phận con người, nói chung, và thân phận thi sĩ, nói riêng, của chính ông. Cũng có ý kiến cho rằng thơ Thanh Tâm Tuyền, trong giai đoạn này, chỉ là thơ thời khổ nạn, tù đầy, không có mấy điều đáng bàn. Ý kiến đó có lẽ nên được xét lại. Con người thi sĩ, đặc biệt những con người thi sĩ với chiều sâu và kích thước như của Thanh Tâm Tuyền, có thể tự thể hiện phong cách độc đáo của mình, tự khám phá hoặc đổi mới mình, trong tứ, trong từ, trong hình ảnh, suy tư mình, trên các mặt ngữ âm, ngữ nghĩa, tiết nhịp, điệu thức, thể loại… trong bất kỳ hoàn cảnh hiện sinh nào của họ.
13 Tháng Hai 202411:57 CH(Xem: 2018)
Ngô Thế Vinh là một tên tuổi đã thành danh ngay từ trước năm 1975 tại miền Nam Việt Nam. Ông đoạt Giải Văn Học Nghệ Thuật VNCH năm 1971 với tác phẩm Vòng Đai Xanh. Sau này ông có thêm hai giải thưởng: 1) Giải Văn Học Montréal 2002 Hội Quốc Tế Y Sĩ Việt Nam Tự Do với Cửu Long Cạn Dòng, Biển Đông Dậy Sóng và 2) Giải Văn Việt Đặc Biệt 2017 với Cửu Long Cạn Dòng, Biển Đông Dậy Sóng và Mekong Dòng Sông Nghẽn Mạch. Một trùng hợp thật ngẫu nhiên khi tạp chí văn học nghệ thuật Ngôn Ngữ phát hành vào tháng 2-2024 cũng vào dịp Tết Giáp Thìn 2024 ra số đặc biệt giới thiệu Bác sĩ / Nhà văn / Nhà hoạt động môi sinh Ngô Thế Vinh. Năm Rồng, giới thiệu người kết nghĩa với Cửu Long, tưởng không còn gì thích hợp hơn.
07 Tháng Hai 20243:34 SA(Xem: 2109)
Khi tìm đọc văn học chiến tranh (giai đoạn 1954-1975) tôi bắt gặp rất nhiều lần lời giới thiệu ngắn tên tuổi, và các tác phẩm của nhà văn Nguyên Vũ. Kể từ đó, tôi luôn tìm Nguyên Vũ để đọc, song dường như không có tác phẩm nào của ông được đưa lên các trạng mạng, hay các thư viện điện tử. Hôm rồi, thật may mắn, đang nghiền ngẫm về cố nhà văn, nhạc sĩ Nguyễn Đình Toàn, tình cờ tôi bắt gặp: Mây Trên Đỉnh Núi, truyện dài gồm 20 chương của Nguyên Vũ. Đây có lẽ là truyện dài đầu tay, và ít được nhắc đến của ông. Cũng định thử một vài trang, rồi lúc nào đó sẽ đọc tiếp, nhưng bập vào tôi không thể dứt ra được, và đọc một mạch ngay nơi làm việc. Sự hấp dẫn, sinh động ấy, không hẳn bởi chỉ nội dung, mà còn do bố cục, nghệ thuật đan xen những tình tiết câu chuyện...
25 Tháng Mười Hai 202310:41 CH(Xem: 2585)
Hàng năm vào dịp cuối năm, người Kitô hữu đón mừng sự kiện Chúa Giêsu giáng trần, mặc lấy thân xác con người để chuộc tội nhân loại, tội tổ tông đã lưu truyền từ Adam - thuỷ tổ loài người theo dân Do Thái - lúc còn ở địa đàng đã ăn phải trái cấm của Thiên Chúa do Eve dụ dỗ.
22 Tháng Mười Hai 202312:10 CH(Xem: 3534)
Mười năm sau anh băng rừng vượt suối, Tìm Quê hương trên vết máu giữa đồng hoang: Chiều khói nhạt như hồn ai còn hận tủi, Từng con sông từng huyết lệ lan tràn…
07 Tháng Mười Một 20236:34 SA(Xem: 4092)
“…câu chuyện giáo sĩ Alexandre de Rhodes là câu chuyện cũ đã hơn 300 năm trước. Ông không sáng chế ra chuyện đánh vần tiếng Việt ra mẫu tự Bồ. Tôi nghĩ ông là một giáo sĩ tận tụy với nghiệp vụ truyền giáo, chỉ có điều kiến thức quá giới hạn của ông về văn hóa tôn giáo và con người Việt Nam làm tôi bực mình, và thèm khát một ngày mà những bất cập như vậy không còn sót lại nơi một giáo sĩ dù với đức tin nào. Tuy nhiên, phê phán nặng nề một giáo sĩ 300 năm trước là điều không nên, khi mà các giáo sĩ nói chung bấy giờ một phần vì giới hạn kiến thức, không có truyền thống kính trọng văn hóa địa phương. Nhưng ta tự nguyện tự lãnh một cái ơn tày đình với những giáo sĩ như De Rhodes cũng là chuyện không căn cứ. Có lẽ thỉnh thỏang ta nên đọc lại Phép Giảng Tám Ngày của ông ta để có một viễn cận phải chăng với câu chuyện.” (Mai Kim Ngọc).
01 Tháng Mười Một 202312:55 SA(Xem: 4044)
Hun Sen đã chính thức chuyển quyền cho con từ ngày 22/8/2023. Tuy Hun Manet là Thủ tướng mới nhưng Hun Sen vẫn có một ảnh hưởng gần như tuyệt đối từ phía sau hậu trường. Hun Sen viết trên trang Facebook – “Đây chưa phải là kết thúc. Tôi còn tiếp tục phục vụ ở những cương vị khác ít nhất cũng tới năm 2033” (tức là mười năm nữa, lúc đó Hun Sen 81 tuổi). Tìm hiểu về giới lãnh đạo bao gồm hai thế hệ Cha và Con của chính trường Cam Bốt hiện nay và ít ra trong 10 năm tới thiết nghĩ là điều rất cần thiết.
16 Tháng Mười 20234:16 CH(Xem: 4093)
Dự án “Funan Techo Canal” nhằm phục hồi một hệ thống đường thủy đã được xây dựng và vận hành từ triều đại Đế chế Funan-Khmer [sic] có từ khoảng 500 năm trước Công Nguyên. Công trình này nhằm cải thiện giao thông đường thủy trong lãnh thổ Cam Bốt. Con kênh này có chiều dài 180 km, kết nối 4 tỉnh: Kandal, Takeo, Kampot, và Kep. Mục đích chính của dự án này như một kết nối lại với lịch sử và nhằm cải thiện giao thông đường thủy cho các cộng đồng cư dân địa phương. Triển khai dự án này phù hợp với cam kết của Cam Bốt theo điều khoản 1 và 2 của Hiệp Định Sông Mekong 1995, với sự bình đẳng về chủ quyền, tôn trọng những quyền hạn và các lợi ích chính đáng.(1) [trích Thông Báo của Cambodia gửi Ủy Ban Thư Ký Sông Mekong]
07 Tháng Mười 202311:06 CH(Xem: 4392)
...Mai Ninh, Trần Vũ, Lê thị Thấm Vân vẫn viết về những vấn đề liên quan đến cuộc chiến đã qua. Trần Diệu Hằng với Vũ điệu của loài công, Mưa đất lạ và Chôm chôm yêu dấu vẫn là những tập truyện ngắn liên quan cuộc sống người tỵ nạn, đến tâm tình từ góc độ một người tỵ nạn. Lê thị Huệ với Bụi Hồng, Kỷ niệm với Mỵ Anh và Rồng rắn vẫn là những soi chiếu vào tâm tình những cảnh đời của nếp sống di dân qua hình ảnh cô sinh viên thuở trước và bây giờ. Nhưng người ta vẫn nhận ra đề tài về tính dục vẫn là nét trổi bật trong các truyện của các nhà văn kể trên (trừ Trần Diệu Hằng). Thứ văn chương với đề tài có xu hướng trổi bật về tính dục đã mở đầu như một thứ cách mạng tình dục trong tiểu thuyết. Trước đây thì cũng có Tuý Hồng, Lệ Hằng, Thụy Vũ... cũng đậm mà chưa đặc, chưa đủ mặn. Ai là người đánh trống, cầm cờ về đề tài này? Có thể là Trần Vũ, Trân Sa hay Kiệt Tấn, Ngô Nguyên Dũng, Hồ Trường An và nhất là Lê thị Thấm Vân. Truyện sẽ không viết, sẽ không đọc, nếu không có trai gái.